«Ἔρχου καὶ ἴδε»
πρώτη Κυριακή της μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι αφιερωμένη στη νίκη της Ορθοδοξίας εναντίον της εικονομαχίας και όλων των αιρέσεων. Πριν από δώδεκα αιώνες επί εκατό χρόνια αναστατώθηκε η χριστιανοσύνη για το ζήτημα των ιερών εικόνων. Η αφορμή και το πρόσχημα ήταν η προσκύνηση των ιερών εικόνων, η αίρεση όμως είχε βαθύτερες ρίζες, κι όπως είπε ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, ήταν μια «ἀθεώτατη μεταστοιχείωσις τῶν ἁπάντων», απέβλεπε δηλαδή σε μια γενική ανατροπή της Εκκλησίας. Ήταν μια ατυχής ανάμιξη του Κράτους στα πράγματα της Εκκλησίας, σαν εκείνες που πολλές φορές δυστυχώς έγιναν στην Ιστορία, εξαιτίας των οποίων πάντα η Εκκλησία πλήρωσε ξένες αμαρτίες.
Η εικονομαχία, ήταν μια από τις πιο δραματικές περιπέτειες της Εκκλησίας, όταν το Κράτος ήλθε σε σύγκρουση μαζί της. Φανερά μεν ήταν το ζήτημα των εικόνων, στην ουσία όμως, γιατί το Κράτος ήθελε μια ριζικότερη αλλαγή και μεταρρύθμιση των εκκλησιαστικών πραγμάτων. Στο τέλος νίκησε πάλι η Εκκλησία και επικράτησε η ορθή πίστη γιατί πάντα η Εκκλησία νικά, όταν αγωνίζεται για τα δίκαια του Θεού. Σ’ εκείνη λοιπόν τη νίκη και γενικά στους αγώνες και στο θρίαμβο της Ορθοδοξίας είναι αφιερωμένη η σημερινή εορτή. Η ορθόδοξη πίστη μας είναι η πολύτιμη κληρονομιά των Πατέρων μας.
Γι’ αυτό πρέπει να το έχουμε καύχηση πως είμαστε ορθόδοξοι χριστιανοί και να το θεωρούμε ιερότατο χρέος μας να φυλάμε και να υπερασπίζουμε την Ορθοδοξία μας. Ο Ιησούς Χριστός το είπε καθαρά στους Αποστόλους, ότι «εἰ ἐμέ ἐδίωξαν καί ὑμᾶς διώξουσιν». Οἱ καλύτερες και οι ενδοξότερες ημέρες της Εκκλησίας είναι οι ημέρες των διωγμών. Το οδυνηρό στον καιρό μας είναι ότι η Εκκλησία δεν διώκεται από την ειδωλολατρία, αλλά από τους ίδιους τους χριστιανούς. Οι Χριστιανικοί λαοί, σαν και να κουράστηκαν να σηκώνουν το σταυρό του Κυρίου, που στ’ αλήθεια δεν τον σήκωσαν ποτέ, βιάζονται να ξαναγυρίσουν στην ειδωλολατρία.
Οι σημερινοί εχθροί της Εκκλησίας δεν είναι ξένοι, είναι δικοί της άνθρωποι και βαπτισμένοι χριστιανοί. Αυτή είναι η σύγχρονη δραματική περιπέτεια της Εκκλησίας, ότι βρίσκεται αντιμέτωπη σε μια νέα εσωτερική εικονοκλαστική εξέγερση. Όταν εδώ λέμε Εκκλησία, εννοούμε την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι «ἡ μία, ἁγία, καθολική καί ἀποστολική Ἐκκλησία». Αυτή είναι η Εκκλησία της αποστολικής και πατερικής παράδοσης, αυτή είναι η κιβωτός της σωτηρίας μας. Είναι γνωστά τα λόγια του Συνοδικού, που διαβαζέται σήμερα στη Λιτανεία˙ «Αὕτη ἡ πίστις τῶν Ἀποστόλων, αὕτη ἡ πίστις τῶν Πατέρων, αὕτη ἡ πίσις τῶν Ὀρθοδόξων, αὕτη ἡ πίστις τήν Οἰκουμένην ἐστήριξε».
Και είναι γνωστό στην Ιστορία πως η Ορθοδοξία στήριξε την Οικουμένη, όσο και αν αυτό αμφισβητήθηκε πρώτα από τους ξένους και ύστερα και από μας τους ίδιους, που είναι αλήθεια πως άρχισε να μας βαραίνει η Ορθοδοξία. Η Οικουμένη, για την οποία μιλάει το Συνοδικό, είναι ο τότε πολιτισμένος κόσμος, ο πριν από το σχίσμα χριστιανικός κόσμος, που συμπίπτει σχεδόν με τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Πῶς μποροῦμε νά ἀρνηθοῦμε τήν ἐθνική μας Ἱστορία; Πῶς μποροῦμε νά ἀμφισβητήσουμε τό σπουδαῖο ἔργο τῆς Ἐκκλησίας στή διάσωση καί τήν ἀναβίωση τοῦ Ἑλληνισμοῦ;
Είναι αρχαίο αξίωμα των ιερών Πατέρων της Ορθοδοξίας ότι έξω από την Εκκλησία δεν υπάρχει ορθή πίστη και δεν υπάρχει σωτηρία. Όποιος θέλει να είναι χριστιανός πρέπει να ανήκει στην Εκκλησία, και όποιος θέλει τη σωτηρία του πρέπει να ξέρη πως μόνο μέσα στην Εκκλησία σώζεται. Χριστιανός θα πη άνθρωπος της Εκκλησίας, μέλος του σώματος του Χριστού, που είναι η Εκκλησία. Είναι πολλοί που στα χαρτιά λέγονται χριστιανοί ορθόδοξοι, αλλά την Εκκλησία δεν την ξέρουν, γιατί θαρρούν πως δεν τους χρειάζεται. Πιστεύουν πως αρκεί να είναι καλοί άνθρωποι και πείθουν τον εαυτό τους πως πραγματικά είναι καλοί.
Το Χριστιανός όμως δεν τους λέγει τίποτε ούτε το καταλαβαίνουν, φτάνει όμως που πιστεύουν πως είναι καλοί άνθρωποι, αφού και οι άλλοι τους βλέπουν για καλούς ανθρώπους. Οι χριστιανοί, που μπορεί και να μην είναι από τους λεγόμενους καλούς ανθρώπους, είναι και μένουν μέσα στην Εκκλησία και παλέβουνε να γίνουν καλοί με τη χάρη του Θεού. Οι άνθρωποι φτιάχνονται στην Εκκλησία, με τον δικό τους πνευματικό αγώνα και με τη θεία χάρη, που αναπληρώνει τα ελλείποντα και θεραπεύει τα ασθενή. Ο κόσμος πραγματικά καλυτερεύει, όταν μέσα μας ριζώνη ο φόβος του Θεού και εδραιώνεται η αληθινή πίστη. Γιατί η πίστη δεν είναι μια θεωρητική γνώμη, αλλά η δύναμη μέσα μας, που μας φτερώνει και μας αναβάζει στον ουρανό.
Εορτάζοντας και σήμερα τη νίκη της Ορθοδοξίας εναντίον της εικονομαχίας και όλων των αιρεσέων, εύκαιρο είναι να δώσουμε άλλη μια φορά και να ανανεώσουμε την παλαιά υπόσχεση. Δεν θα σε απαρνηθούμε, αγαπητή μας Ορθοδοξία˙ δεν θα σε ψευτίσουμε, ιερή και σεβαστή κληρονομιά των πατέρων μας˙ «Οὐκ ἀπαρνησόμεθά σε, φίλη Ὀρθοδοξία˙ οὐ ψευσόμεθά σε, πατροπαράδοτον σέβας», όπως εκφώνησε ο άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός. Κάθε χρόνο τέτοια ημέρα, δίνεται η ευκαιρία να θυμηθούμε όλο το μεγαλείο και όλο το θησαυρό, που κλείνει μέσα της η Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Η Ορθοδοξία μας είναι η Εκκλησία όπως βγήκε από τα χέρια του Χριστού και όπως μας την παρέδωσαν οι Άγιοι Απόστολοι. Αμόλυντη, ανόθευτη και παρθενική.
Η Ορθοδοξία είναι ο καθαρός, ο Αποστολικός Χριστιανισμός. Η Ορθοδοξία είναι η Εκκλησία των Αγίων Πατέρων, που την τίμησαν, την ανέδειξαν, την δόξασαν, που ερμήνευσαν το Ιερό Ευαγγέλιο σωστά, αληθινά με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Η Ορθοδοξία μας είναι η Εκκλησία των Οικουμενικών Συνόδων, που την περιφρουρούν, την προστρατεύουν από την νοθεία των αιρετικών και τις πλάνες τους, δια μέσου των αιώνων, μέχρι σήμερα. Η Ορθοδοξία μας είναι η Εκκλησία των Μαρτύρων, των Οσίων Ασκητών, Ερημιτών, Ησυχαστών και Νηπτικών. Η Εκκλησία των Ομολογητών, των Οικουμενικών Διδασκάλων και Νεομαρτύρων, των Χαριτοβρύτων Αγίων Λειψάνων.
Η Ορθοδοξία μας είναι η Εκκλησία του Βυζαντίου, της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής, των Βυζαντινών Εικόνων. Της Βυζαντινής Αρχιτεκτονικής. Η Ορθοδοξία μας είναι η Εκκλησία των Αγίων Μυστηρίων. Είναι η Εκκλησία της μυστικής εν Χριστώ ζωής και Θεολογίας, της νοεράς προσευχής και ενώσεώς μας με τον Θεό. Η Ορθοδοξία μας είναι η Εκκλησία της Βυζαντινής και «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ» Θείας Λατρείας και Βυζαντινής Υμνολογίας. Η Ορθοδοξία μας είναι η Εκκλησία της Αναστάσεως. Πόσοι, όμως, λεγόμαστε Ορθόδοξοι, και δεν γνωρίζουμε την Ορθοδοξία;
Τί φοβερό πράγμα να μην γνωρίζουμε την Μάνα μας. Γι’ αυτό πολλοί Ορθόδοξοι, και σήμερα ακόμα, χάνουν την πίστη τους, φεύγουν από την μόνη σωτήρια μάνδρα της Εκκλησίας, σαν «ἀπολωλότα πρόβατα», και γίνονται αιρετικοί. Είναι καιρός, αδελφοί μου, να γνωρίσουμε καλύτερα, βαθύτερα και καθαρώτερα την πίστη μας. Να μελετήσουμε τα φωτισμένα κείμενα των Αγίων Πατέρων Της, προ πάντων να ζήσουμε εμπειρικά την Θεανθρώπινη, Εκκλησιαστική, Μυστική, Ορθόδοξη ζωή Της.
Τότε θα μπορούμε να λέμε και εμείς σαν τον Φίλιππο στον Ναθαναήλ: «Ἔρχου καὶ ἴδε» , στον κάθε συνάνθρωπό μας, στον κάθε γείτονα, στον κάθε ακόμα πλανεμένο αιρετικό, μάρτυρα του Ιεχωβά και αλλόθρησκο. «Ἔρχου καὶ ἴδε», πώς αγιάζεται ψυχή και σώμα μέσα στο Πνευματικό, Χριστοκεντρικό Σώμα της Εκκλησίας. «Ἔρχου καὶ ἴδε» την Αλήθεια, το Φως, την Θεολογία, την Θεοπτία, την Θεία Λειτουργία, την Μυστική ζωή, το Δόγμα, την Χάρι, την Άκτιστη Ενέργεια του Αγίου Πνεύματος.
Αυτό είναι Ορθοδοξία. «Ἔρχου καί ἴδε» το λιβάνι, το κερί, το πρόσφορο, τις εορτές, τις ολονύκτιες αγρυπνίες, τις νηστείες, τις γονυκλισίες, την νοερά προσευχή, την Βυζαντινή εικόνα, την Βυζαντινή Μουσική. Αυτό είναι αγαπητοί μου, «Ορθοδοξία». Δεν είναι Ορθοδοξία ο ορθολογισμός, ο σχολαστικισμός, η εκκοσμίκευση, το υλικό συμφέρον, οι Τράπεζες του Βατικανού, το αλάθητο του Πάππα , τα χίλια δυό κομμάτια του ψυχρού Πρωτεσταντισμού.
Δεν είναι Ορθοδοξία η άρνησις της Παναγίας, Υπερευλογημένης Θεοτόκου, η άρνησις των Αγίων Μυστηρίων, των Αγίων και σεπτών Εικόνων, η άρνησις του «νέφους» των Μαρτύρων και ασκητών. «Ἔρχου καὶ ἴδετε» αδελφοί μου, και δώστε μια ισόβια, ολόψυχη υπόσχεση: «Ποτέ δέν θα σε προδώσουμε και δεν θα σε απαρνηθούμε Γλυκειά μας Μάνα, Αγία μας Ορθοδοξία». Αμήν