Ἅγιος Μελέτιος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀντιοχείας τῆς μεγάλης (12 Φεβρουαρίου)

15 Ἅγιος Μελέτιος γεννήθηκε περί τό 310 μ.Χ. στή Μελιτηνή τῆς Μικρᾶς Ἀρμενίας. Ἡ μαρτυρία περί τῆς πρώτης ἐμφανίσεώς του στό προσκήνιο τῆς ἱστορίας, λίγο μετά τό ἔτος 357 μ.Χ., τόν καταδεικνύει ὡς ἀντίπαλο τῶν αἱρετικῶν Ὁμοιουσιανῶν καί ὀπαδό τοῦ Ἐπισκόπου Καισαρείας τῆς Παλαιστίνης Ἀκακίου, ὁ ὁποῖος διά Συνόδου, τό ἔτος 358 μ.Χ., ἐκλέγει τόν Ἅγιο Μελέτιο ὡς Ἐπίσκοπο Σεβαστείας. Λόγω ὅμως τῆς σφοδρῆς ἀντιδράσεως τῶν ὀπαδῶν τοῦ προηγούμενου Ἐπισκόπου Σεβαστείας Εὐσταθίου, παραιτεῖται καί μεταβαίνει στή Βέροια τῆς Συρίας. Τό ἔτος 360 μ.Χ. ἐκλέγεται Πατριάρχης Ἀντιοχείας, μετατεθέντος τοῦ Πατριάρχου Εὐδοξίου στόν πατριαρχικό θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ὅταν ὁ Ἅγιος ἔφθασε στήν Ἀντιόχεια, ὅλοι οἱ πιστοί βγῆκαν στούς δρόμους, γιά νά τόν ὑποδεχθοῦν καί νά λάβουν τήν εὐλογία του. Στή νέα ὅμως ἕδρα ὁ Ἅγιος Μελέτιος παρέμεινε ἕνα μόνο μῆνα, ἀφοῦ οἱ αἱρετικοί Ἀρειανοί ἔπεισαν τόν αὐτοκράτορα Κωνστάντιο (337 – 361 μ.Χ.) νά τόν ἐξορίσει στήν Ἀρμενία καί νά ἐκλέξει στήν θέση του τόν παλαιό συνεργάτη τοῦ Ἀρείου, Εὐζώιο. Τά ὀρθόδοξα φρονήματα τοῦ Ἁγίου, ὡς καί ἡ ἐξορία του καί ἡ ἀντικατάστασή του, συνετέλεσαν στή δημιουργία μεγάλης παρατάξεως ὀπαδῶν του, πού ὀνομάσθηκαν «Μελετιανοί». Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἑξαιρεῖ τά ἀποτελέσματα τῆς ἐπιδράσεως τοῦ Ἁγίου Μελετίου στούς πιστούς τῆς Ἀντιόχειας σέ τόσο λίγο χρονικό διάστημα. Καί ἀναφέρει χαρακτηριστικά ὅτι ὁ Ἅγιος Μελέτιος θεμελίωσε τόσο καί ἐνέβαλε τέτοιο ζῆλο γιά τήν πίστη στούς Χριστιανούς, ὥστε, παρά τίς αἱρετικές δοξασίες καί τίς δυσκολίες πού ἀντιμετώπισαν ἀργότερα, ἡ διδασκαλία του παρέμεινε ἄσειστη. Ἐπίσης, ὁ ἱερός Χρυσόστομος διηγεῖται τό ἀκόλουθο ἐπεισόδιο, τό ὁποῖο συνέβη κατά τήν ἀπομάκρυνση τοῦ Ἁγίου ἀπό τήν Ἀντιόχεια:

Ὁ διοικητής τῆς πόλεως ὁδηγοῦσε ἔξω ἀπό τήν Ἀντιόχεια μέ ἅμαξα τόν Ἅγιο, γιά νά τόν θέσει στό δρόμο τῆς ἐξορίας. Τά πλήθη τῶν Ὀρθοδόξων τό πληροφορήθηκαν καί ἀμέσως ἔτρεξαν, γιά νά ζητήσουν τήν εὐχή του. Στή θέα ὅμως τοῦ διοικητοῦ τόσο πολύ ἀγανάκτησαν γιά τήν ἄδικη ἐξορία τοῦ Ἁγίου, ὥστε ἄρχισαν νά λιθοβολοῦν τόν ἀντιπρόσωπο τοῦ αὐτοκράτορα. Καί τότε ὁ Ἅγιος Μελέτιος, ἐπειδή δέν μποροῦσε νά ἐμποδίσει μέ λόγια τήν παραφορά τοῦ λαοῦ, σηκώθηκε καί προστάτευσε μέ τό σῶμα του τόν διώκτη του.
Ἡ ἐξορία τοῦ Ἁγίου τερματίσθηκε στίς ἀρχές τοῦ ἔτους 362 μ.Χ. διά τοῦ διατάγματος τοῦ νέου αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου (361 – 363 μ.Χ) περί θρησκευτικῆς ἐλευθερίας ὅλων τῶν ὑπηκόων. Ὁ Ἅγιος ἐξορίστηκε καί πάλι τήν ἄνοιξη τοῦ 365 μ.Χ. καί τό 371 μ.Χ. ἀπό τόν αὐτοκράτορα Οὐάλη (364 – 378 μ.Χ.) στήν περιοχή Γήτασα τῆς Ἀρμενίας, κοντά στά σύνορα τῆς Καππαδοκίας καί εἶχε συχνή ἐπαφή καί ἐπικοινωνία μέ τόν Μέγα Βασίλειο. Ἐπανῆλθε στήν Ἀντιόχεια τό ἔτος 379 μ.Χ. Ἀμέσως συνεκάλεσε Σύνοδο, ἡ ὁποία ὁμολογοῦσε τήν πίστη στίς ἀποφάσεις τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί καταδίκασε ὅλες τίς αἱρέσεις.
Ὅταν ὁ αὐτοκράτορας Θεοδόσιος ὁ Μέγας (379 – 395 μ.Χ.), συνεκάλεσε στήν Κωνσταντινούπολη, τό ἔτος 381 μ.Χ., τή Β’ Οἰκουμενική Σύνοδο, ὁ Ἅγιος Μελέτιος κλήθηκε νά λάβει μέρος στή Σύνοδο καί μάλιστα ὡς πρόεδρος αὐτῆς. Δυστυχῶς ὁ Ἅγιος κοιμήθηκε, λόγω ἀσθένειας, πρίν ὁλοκληρωθοῦν οἱ ἐργασίες τῆς Συνόδου. Στήν κηδεία του συμμετεῖχε καί ὁ αὐτοκράτορας, τόν δέ ἐπικήδειο ἐξεφώνησε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης († 10 Ἰανουαρίου), ὁ ὁποῖος μίλησε γιά τόν ἀπορφανισμό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀντιόχειας, τῆς Συνόδου καί ὁλόκληρης τῆς Ἀνατολῆς, γιά τή γλυκύτητα καί τήν ὑπομονή τοῦ Ἁγίου Μελετίου, ὡς καί γιά τούς διωγμούς τούς ὁποίους ὑπέστη.
Τό ἱερό λείψανό του μεταφέρθηκε ἀργότερα μέ μεγάλη πομπή στήν Ἀντιόχεια καί ἐναπετέθη στόν τάφο τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Βαβύλα, Ἐπισκόπου Ἀντιοχείας († 4 Σεπτεμβρίου), στόν ὁμώνυμο ναό.

Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας Πίστεως.
Νόμον ἔνθεον, ἐμμελετήσας, τήν οὐράνιον, γνῶσιν ἐκλάμπεις, τῇ Ἐκκλησίᾳ Ἱεράρχα Μελέτιε· τήν γάρ Τριάδα κηρύττων ὁμότιμον, αἱρετικῶν διαλύεις τᾶς φάλαγγας. Πάτερ Ὅσιε, Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον Ἦχος β’. Τοῖς τῶν αἱμάτων σου ῥείθροις.

Ὀρθοδοξίας τοῖς τρόποις κοσμούμενος, τῆς Ἐκκλησίας προστάτης καί πρόβολος, ἐδείχθης παμμάκαρ Μελέτιε, καταπυρσεύων τά πέρατα δόγμασι, λαμπτήρ Ἐκκλησίας φαεινότατε.

Μεγαλυνάριον.
Μελέτῃ δογμάτων πανευσεβῶν, τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀναβλύζεις τόν γλυκασμόν, καί τῆς ἀνομίας, ἐξαίρεις τήν πικρίαν, Μελέτιε παμμάκαρ, Τριάδος πρόμαχε.