Ἅγιος Πολύευκτος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (5 Φεβρουαρίου)

15 Ὅσιος Πολύευκτος γεννήθηκε στήν Κωνσταντινούπολη καί σέ νεαρή ἡλικία ἔγινε Μοναχός σέ μονή τῆς νήσου Πρώτης. Ζοῦσε μέ ἁπλότητα καί ἐγκράτεια καί πολλές φορές τρεφόταν μέ ἕνα κομμάτι ξερό ψωμί, γιά νά θρέψει τούς φτωχούς. Ἦταν κάτοχος μεγάλης θεολογικῆς παιδείας καί διακρινόταν γιά τή σεμνότητά του, τό ἦθος του, τήν ἐγκράτεια καί ἀντικειμενικότητα τοῦ χαρακτῆρα του. Πολλοί μάλιστα τόν παρομοίαζαν μέ τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο.
Ὅταν τόν Ἀπρίλιο τοῦ ἔτους 956 μ.Χ. ἀπεβίωσε ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Θεοφύλακτος (931 – 956 μ.Χ.), ὁ Ἅγιος Πολύευκτος χειροτονήθηκε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Τό 957 μ.Χ. βάπτισε στήν Κωνσταντινούπολη τήν Ρωσίδα ἡγεμονίδα Ὄλγα, ἡ ὁποία, ὅπως λέγεται ἀπό μερικούς, ὀνομάστηκε Ἑλένη.
Ὁ Ἅγιος Πολύευκτος ἦταν κανόνας ἀρετῆς καί εὐσεβείας. Γι’ αὐτό καί δέν φοβήθηκε νά ἐλέγξει τόν αὐτοκράτορα Νικηφόρο Φωκᾶ (963 – 969 μ.Χ.), ὅταν αὐτός ἀποφάσισε νά νυμφευθεῖ τή βασίλισσα Θεοφανῶ, χήρα τοῦ αὐτοκράτορα Ρωμανού τοῦ Β’ (959 – 963 μ.Χ.). Ἐπειδή μάλιστα ὁ γάμος εἶχε τελεσθεῖ κρυφά ἀπό τόν Ἅγιο, αὐτός ἀρνήθηκε νά δεχθεῖ τόν βασιλιά στή Θεία Λειτουργία πού ἔγινε στήν Ἁγία Σοφία. Ὅμως, στή συνέχεια ὁ Ἅγιος Πολύευκτος ἔδωσε τή συγχώρεση καί τή συναίνεσή του, γιά νά οἰκονομήσει τά πράγματα καί νά μήν ὁδηγήσει τό κράτος σέ χάος.
Ὁ αὐτοκράτορας Νικηφόρος Φωκᾶς ἔπεσε θῦμα ἄγριας δολοφονίας. Καί ἡ πράξη αὐτή φαινόταν ἀκόμη πιό στυγερή, ἕνεκα τοῦ ὅτι συμμετεῖχε καί τήν διευκόλυνε ἡ βασίλισσα Θεοφανῶ. Ὁ Ἅγιος Πολύευκτος καταταράχθηκε γιά τήν τρομερή καί ἀνοσία κακουργία. Ὅταν, λοιπόν, μετά ἀπό ἑπτά μέρες ἀπό τῆς ἀναρρήσεώς του στόν αὐτοκρατορικό θρόνο, ὁ Ἰωάννης Α’ ὁ Τσιμισκής (969 – 976 μ.Χ.) προσῆλθε στόν ναό τῆς Ἅγίας Σοφίας, γιά νά στεφθεῖ ἀπό τόν Πατριάρχη, ὁ Ἅγιος δέν τοῦ ἐπέτρεψε νά εἰσέλθει στό ἱερό καί ἀπαίτησε προηγουμένως νά ἐκπληρωθοῦν ὑπό τοῦ βασιλέως τρεῖς ὅροι. Ὁ πρῶτος ἦταν νά ἐκδιωχθεῖ ἀπό τά ἀνάκτορα ἡ Θεοφανῶ. Ὁ δεύτερος ὅρος ἦταν νά ὑποδείξει καί νά τιμωρήσει τόν αὐτουργό τοῦ φόνου τοῦ Νικηφόρου Φωκᾶ, καί ὁ τρίτος ὅρος, νά ἀνακαλέσει τά θεσπίσματα τοῦ Νικηφόρου Φωκᾶ περί τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων. Ἔτσι, ὁ Ἅγιος Πολύευκτος ἐξασφάλισε στήν ἐκκλησία τήν ἀληθινή ἐλευθερία καί τῆς ἔδωσε τό δικαίωμα τῆς ἐνέργειας κατά τῶν ὑπερβάσεων τῶν πολιτικῶν ἀρχόντων, ὅταν αὐτές βλάπτουν τήν Ἐκκλησία καί σφαγιάζουν τίς παραδόσεις τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.
Ἡ ἀγάπη τοῦ Ἁγίου πρός τό μοναχισμό καί τήν ἀσκητική ζωή ἐκφράστηκε καί διά τῆς ἱδρύσεως, ἐπί τῶν ἡμερῶν του, τῶν μονῶν Μεγίστης Λαύρας καί Ἰβήρων στό Ἅγιο Ὄρος.
Ὁ Ἅγιος Πολύευκτος κοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 970 μ.Χ.

Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx