τῦλος καί ἑδραίωμα τῶν σκλαβωμένων Ἑλλήνων ὁ μοναχός Δημήτριος, γεννήθηκε στή Σαμαρίνα τῆς Πίνδου στά τέλη τοῦ 18ου αἰῶνα. Ἔγινε μοναχός στό μοναστῆρι τῆς Πατρίδας του, ὅπου μέ προσευχή καί νηστεία ἐξάγνισε τό σῶμα καί τήν ψυχή του.
Μετά τήν κατάπνιξη, ἀπό τόν Ἀλῆ Πασά τό 1808, τῆς ἐπανάστασης πού ὑποκίνησε ὁ πάπα Εὐθύμιος Βλαχάβας, ὁ Δημήτριος βγῆκε ἀπό τό μοναστῆρι του καί γύριζε τά χωριά κηρύττοντας τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί διδάσκοντας ὑπομονή στίς θλίψεις.
Μετά ἀπό συκοφαντία τόν συνέλαβε ὁ Ἀλῆ Πασάς καί τόν φυλάκισε. Κατόπιν διέταξε τόν ἄγριο βασανισμό του. Ἔτσι οἱ δήμιοι μέ καλαμένιες ἀκίδες τρύπησαν τούς βραχίονές του καί ἔπειτα τίς ἔμπηξαν στά νύχια τῶν χεριῶν καί τῶν ποδιῶν του. Στή συνέχεια ἕσφιξαν τό κεφάλι του σέ μέγγενη καί κατόπιν ἀφοῦ τόν κρέμασαν ἀνάποδα τόν ἔκαιγαν ἀπό κάτω μέ φωτιά.
Βλέποντας κάποιος Τοῦρκος τήν γενναιότητα τοῦ Δημητρίου, πίστεψε στόν Χριστό καί ἔπειτα μαρτύρησε. Ὕστερα ὁ Ἀλῆ Πασάς ἔκτισε τόν Δημήτριο μέσα σ’ ἕναν τοῖχο, ἀφήνοντας μόνο τό κεφάλι του ἀπ’ ἔξω γιά νά παρατείνει τό μαρτύριο. Ὁ Μάρτυρας ἄντεξε ἔτσι 10 ἡμέρες. Τελικά παρέδωσε τό πνεῦμα του στόν Θεό, τό ἔτος 1808.
Τό μαρτύριό του συνέγραψε ὁ πρόξενος τῆς Γαλλίας στά Ἰωάννινα Ε. Pouqueville. Τό μαρτύριο τοῦ Ὁσιομάρτυρα Δημητρίου, ἀντέγραψε κατόπιν ὁ μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.
Νά σημειώσουμε ἐδῶ, ὅτι ὁ Δουκάκης καί ὁ Ἅγιος Νικόδημος στούς Συναξαριστές τους καθώς καί ὁ Σ. Εὐστρατιάδης στό Ἁγιολόγιό του δέν ἀναφέρουν τήν μνήμη τοῦ νεομάρτυρα αὐτοῦ.
Στήν τοπική ἁγιολογία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Γρεβενῶν, ἕνα Ἡμερολόγιο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος (1963), σελ. 306, ἀναφέρει τήν μνήμη τοῦ Ἁγίου τήν 18η Αὐγούστου.
Τό Μέγα Εὐχολόγιο ὅμως, καθώς καί ὁ Otto Meinardus, ἀναφέρουν τή μνήμη τοῦ τήν 17η Αὐγούστου).
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Σαμαρίνης τόν γόνον εὐσεβῶν τό κραταίωμα, τόν νεοφανῆ Ἀθλοφόρον, τοῦ Σωτῆρος Δημήτριον, τιμήσωμεν συμφώνως οἱ πιστοί· ἀθλήσας γάρ στερρῶς ὑπέρ Χριστοῦ, Ἐκκλησίας ἀνεδείχθη νέος ἀστήρ, καί τῶν βοώντων πρόμαχος· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ὀσχύν, δόξα τῷ σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐκλπηροῦντι διά σοῦ, ἡμῶν τά αἰτήματα.
Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἡ ἁγία μνήμη σου ἁγιασμόν χορηγοῦσα, τοῖς πιστοῖς ἐπέφανεν, Ὁσιομάρτυς Κυρίου· βίῳ γάρ, καί λόγῳ θείῳ πιστούς στηρίξας, ἤθλησας, ὑπέρ τῆς δόξης Χριστοῦ ἀνδρείως, καί θεόθεν ἐκοσμήθης, διπλῷ στεφάνῳ μάκαρ Δημήτριε.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις τῆς Ἠπείρου θεῖος βλαστός, χαίροις Θεσσαλίας, λαμπαδοῦχος ὁ φαεινός· χαίροις ὁ ἀθλήσας, στερρῶς ὑπέρ Κυρίου, Ὁσιομάρτυς χαῖρε, Χριστοῦ Δημήτριε.