Ὅσιος Νικήτας καταγόταν ἀπό τήν Ρωσία καί ἦταν κατά σάρκα ἀδελφός τοῦ Ὁσίου Νίκωνος († 23 Μαρτίου), ἡγουμένου τῆς Λαύρας τοῦ Κιέβου. Μόνασε στή μονή τῶν Σπηλαίων τοῦ Κιέβου, ἀλλά τό ἀνυπάκουο τοῦ χαρακτήρα του τόν ὁδήγησε στό νά ἐγκαταλείψει τήν κοινοβιακή ζωή καί τούς Πατέρες καί νά ζήσει, ὡς μοναχός, ἀπομονωμένος σέ ἕνα κελί πού ἔφτιαξε γιά τόν ἑαυτό του. Ὁ Ὅσιος Νίκων, πού δέν ἔδωσε τήν εὐλογία του γιά τήν ἀπομάκρυνση τοῦ μοναχοῦ Νικήτα εἶδε μέ θλίψη τήν πράξη του καί περίμενε μέ φόβο τήν τιμωρία τῆς παρακοῆς του. Πράγματι, ἡ δοκιμασία δέν ἄργησε νά ἔλθει. Μιά μέρα καί ἐνῶ ὁ Ὅσιος Νικήτας προσευχόταν, ὁ διάβολος μεταμορφωμένος σέ Ἄγγελο Κυρίου, παρουσιάσθηκε μπροστά του καί τοῦ εἶπε νά μήν προσεύχεται πλέον, ἀλλά νά μελετᾶ τίς Ἁγίες Γραφές. Τό ἔργο τῆς προσευχῆς θά ἀναλάμβανε ἀντί τοῦ Ὁσίου ὁ ψευτοάγγελος. Ὁ Ὅσιος ὑπέκυψε στόν πειρασμό. Νόμισε ὅτι κατά θεία παραχώρηση καί λόγω τῶν ἀσκητικῶν του ἀγώνων ὁ Θεός τοῦ χάρισε αὐτή τή μεγάλη δωρεά. Ἔτσι σταμάτησε τήν προσευχή καί ἄρχισε τή μελέτη. Μελέτη ὅμως τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ χωρίς προσευχή δέν γίνεται. Ἔτσι ἡ καρδιά του περιέπεσε σέ ἀκηδία καί πνευματικό λήθαργο, γι’ αὐτό δέν κατάφερε νά τελειώσει οὔτε τήν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς.
Ὁ Ὅσιος ἄρχισε ξαφνικά νά προφητεύει μόνο τά μέλλοντα κακά: κλοπές, ἐγκλήματα, κακές ἐνέργειες καί πράξεις, ὅλα δηλαδή ἐκεῖνα πού κατεργάζεται ὁ διάβολος, ὁ πατέρας τοῦ ψεύδους καί τῆς κακίας. Ἡ φήμη του ἁπλώθηκε παντοῦ καί ὅλοι τόν θαύμαζαν γιά τήν ἀκριβῆ ἐκπλήρωση τῶν προφητικῶν του λόγων. Οἱ Πατέρες τῆς μονῆς ἄρχισαν νά καταλαβαίνουν ὅτι ὁ Ὅσιος Νικήτας εἶχε πέσει σέ πλάνη καί εἶχε ὁδηγηθεῖ ἀπό τόν σατανά σέ ὁδό ἀπωλείας. Ἔτσι ξεκίνησαν θερμή προσευχή γιά νά φωτισθεῖ ὁ νοῦς τοῦ Ὁσίου καί νά σωθεῖ. Χάρη στήν προσευχή τῶν συνασκητῶν του, τῶν Ἁγίων ἐκείνων Πατέρων, πού ἀπό ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο προσεύχονταν καί γιά τόν ἀδελφό τους, ὁ νοῦς τοῦ Ὁσίου φωτίσθηκε καί ἄρχισε πάλι νά προσεύχεται καί νά βιώνει τούς ἀληθινούς καρπούς τῆς μοναχικῆς πολιτείας, τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἀσκήσεως. Ὁ Θεός ὄχι μόνο ἔκανε δεκτή τή μετάνοιά του, ἀλλά καί τόν ἀξίωσε τοῦ χαρίσματος τῆς θαυματουργίας.
Λόγω τῆς ὁσιακῆς ζωῆς του ὁ Ἅγιος Νικήτας, τό ἔτος 1096, ἐξελέγη Ἐπίσκοπος Νόβγκοροντ. Ἀφοῦ ποίμανε ἀξίως καί θεοφιλῶς τό ποίμνιό του, κοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό ἔτος 1109 καί τό ἱερό λείψανό του ἐνταφιάσθηκε στόν ἱερό ναό τῶν Ἁγίων καί Δικαίων Θεοπατόρων Ἰωακείμ καί Ἄννης τοῦ Νόβγκοροντ.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx