ς ἐάν θέλη ἐν ἡμῖν μέγας γενέσθαι, ἔσται ὑμῶν διάκονος». Ὅποιος, δηλαδή, θέλει νά γίνει μέγας μεταξύ σας, εἶπε ὁ Κύριος, ἂς εἶναι ὑπηρέτης σας καί ἂς μαθαίνει νά γίνεται ἐξυπηρετικός στούς ἄλλους.
Σ’ αὐτή τήν κατηγορία ἀνθρώπων ἀνήκαν καί οἱ ἀπόστολοι – ἀπό τούς 70 μαθητές τοῦ Κυρίου – Πρόχορος, Νικάνωρ, Τίμων καί Παρμενάς. Αὐτοί ἦταν μεταξύ τῶν ἑπτά ἐκλεγμένων διακόνων τῆς πρώτης χριστιανικῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσολύμων (Πράξ. στ’ 5).
Τό ἔργο τους ἦταν νά ὑπηρετοῦν καί νά ἐπιστατοῦν στή διατροφή τῶν ἀπόρων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας, ἰδιαίτερα τῶν ὀρφανῶν καί τῶν χηρῶν. Ἀλλά ὑπηρετοῦσαν καί στή διάδοση τοῦ Θείου Λόγου.
Οι γραπτές πληροφορίες για τον Άγιο Πρόχορο είναι ελάχιστες. Η μοναδική αναφορά του ονόματος του γίνεται στις Πράξεις των Αποστόλων, ως ενός από τους επτά Διακόνους, τους οποίους χειροτόνησαν οι Απόστολοι.
Πέραν του βιβλίου των Πράξεων των Αποστόλων δεν υπάρχει καμία άλλη αναφορά του ονόματος του σ΄ επίσημο έγγραφο. Περισσότερες πληροφορίες βρίσκουμε στο Απόκρυφο έργο "Πράξεις, ήτοι περίοδοι του Αγίου Ιωάννου και Ευαγγελιστού, συγγράφοντος του μαθητού αυτού Προχόρου". Σύμφωνα με το εν λόγω βιβλίο, χειρόγραφα του οποίου εποχής 6ου αιώνα σώζονται στη Μονή μας, ο Πρόχορος παρουσιάζεται ως μαθητής και ακόλουθος του Αποστόλου Ιωάννη στην Μικρά Ασία, στην Έφεσο και στην Πάτμο. Αναφέρεται επίσης ότι κατά την στιγμή του οράματος της Αποκάλυψης ήταν παρών και κατέγραφε, όσα του υπαγόρευε ο Ιωάννης. Η παρουσία του Προχόρου παρότι δεν εξακριβώνεται από έγκυρη πηγή, ενισχύεται από την απεικόνιση της στην Ορθόδοξη εικονογραφία, η οποία τρόπον τινά αποκρυσταλλώνει τη μη καταγραφείσα παράδοση. Μετά την ανάκληση του Ιωάννη από την εξορία τον συνοδεύει στην Έφεσο και στην συνέχεια κατόπιν συστάσεως του Ιωάννη μεταβαίνει στη Νικομήδεια, όπου χειροτονείται Επίσκοπος και υφίσταται μαρτυρικό θάνατο.
Ὁ Τίμων, ἀναγράφεται στόν κατάλογο τῶν Ἁγίων της Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου καί ως Τίμων ὁ Ἱερόδουλος, ἀπό τό χωριό Λαμπαδιστού, τον οποίο εἵλκυσε στή χριστιανική πίστη ὁ ἀπόστολος Βαρνάβας, ὅπως καί τόν ἄλλο Ἱερόδουλο Ἀριστίωνα (βλ. Χάκκεττ, Ἱστορία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας Κύπρου, τόμ. Β´, σελ. 167, 210, μετάφραση Χ. Παπαϊωάννου). Υπέστη μαρτυρικό θάνατο στά Βόστρα τῆς Ἀραβίας, ὅπου εἶχε σταλεῖ νά ὑπηρετήσει τό Εὐαγγέλιο.
Ὁ Παρμενάς, ήταν ένας από τους επτά πρώτους διακόνους, έκτος στη σειρά, (Πράξεις 6:5), τον οποίο εξέλεξε η εκκλησία της Ιερουσαλήμ για να διακονεί στα γεύματα και να μεριμνά για τις χήρες και τους φτωχούς (Πράξεις 6:1-6), μετά από υπόδειξη των δώδεκα αποστόλων. Είχε καλή φήμη και ήταν γεμάτος από τη σοφία του Αγίου Πνεύματος (Πράξεις 6:3). Η εκκλησία αφού έφερε τους διακόνους μπροστά στους αποστόλους, προσευχήθηκε γι αυτούς και έβαλε τα χέρια πάνω στα κεφάλια τους (Πράξεις 6:6). Η παράδοση αναφέρει ότι μαρτύρησε στους Φιλίππους.
Ὁ Νικάνωρ, πέθανε στήν Ἱερουσαλήμ, ἐκτελώντας τό διακονικό του ἔργο. Κηδεύθηκε ἀπό τούς ἴδιους τούς Ἀποστόλους, κάτω ἀπό τό πένθος ὅλης της Ἐκκλησίας, τήν ὁποία ὑπηρέτησε μέ ζῆλο καί ἐπιτυχία.
Ἔτσι, ὁ καθένας χωριστά, ἀναδείχθηκε «πιστός διάκονος ἐν Κυρίῳ». Δηλαδή πιστός διάκονος στό ἔργο τοῦ Κυρίου.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιο. Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ὡς θεῖοι συνέκδημοι, τῶν Ἀποστόλων Χριστοῦ, θεόθεν ἐκρίθητε διακονεῖν εὐσεβῶς, τῷ θείῳ πληρώματι, Πρόχορε θεηγόρε, σύν Νικάνορι ἅμα, Τίμων ὁ θεοκῆρυξ. Παρμενᾶς τε ὁ θεῖος, πρεσβεύοντες τῷ Κυρίῳ, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Κοντάκιον. Ἦχος α’. Τόν τάφον σου Σωτήρ.
Διάκονοι σεπτοί, καί αὐτόπται τοῦ Λόγου, καί σκεύη ἐκλογῆς, ἀνεδείχθητε πίστει, Νικάνος καί Πρόχορε, Παρμενᾶ Τίμων ἔνδοξε. Ὅθεν σήμερον, τήν ἱεράν ὑμῶν μνήμην, ἑορτάζομεν, ἐν εὐφροσύνῃ καρδίας, ὑμᾶς μακαρίζοντες.
Μεγαλυνάριον.
Ἡ τῶν Ἀποστόλων θεία τετράς, Πρόχορε Νικάνορ, καί σύν Τίμωνι Παρμενᾶς, ὡς τῆς εὐσεβείας διάκονοι καί μύσται, μυσταγωγεῖν τά κρείττω, ἡμᾶς μή παύσησθε.
