Ἐκκλησία, τρία μόνο Γενέθλια τιμᾶ καί ἑορτάζει:
α) τοῦ Δεσπότου καί Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ,
β) τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, καί
γ) τοῦ Τιμίου Προδρόμου.
Τά γεγονότα τῆς γεννήσεως τοῦ Τιμίου Προδρόμου ἀναφέρει ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς στό α’ κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου του.
Γράφει, λοιπόν, ὅτι στίς ἡμέρες τοῦ βασιλέως Ἡρώδη ἐζοῦσε στήν Ἰουδαία κάποιος ἱερέας πού λεγόταν Ζαχαρίας. Εἶχε σύζυγό του τήν Ἐλισάβετ, ἡ ὁποία ἦταν ἀπόγονος τοῦ Προφήτου Ἀαρών. Ἦσαν καί οἱ δύο ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ καί ἐζοῦσαν μέ δικαιοσύνη, φόβο Θεοῦ, εὐλάβεια, σωφροσύνη, καί ἐτηροῦσαν τίς θεῖες ἐντολές. Γιά πολλά χρόνια ἱκέτευαν τόν Κύριο νά τούς εὐλογήσει μέ τή χαρά τῆς τεκνογονίας, ἀλλά δέν εἶχαν ἀποκτήσει, παρά τή θερμή προσευχή τους, παιδί. Ὁ Ζαχαρίας καί ἡ στείρα σύζυγός του Ἐλισάβετ εἶχαν φθάσει σέ βαθύ γήρας καί δέν εἶχαν πλέον ἐλπίδα νά τεκνοποιήσουν.
Ἐνῶ ὁ ἱερέας Ζαχαρίας εὑρισκόταν μία ἡμέρα στό ναό καί ἐθυμίαζε στό ἱερό Βῆμα, ἐφανερώθηκε σ’ αὐτόν Ἄγγελος Κυρίου, γιά νά προμηνύσει τή γέννηση τοῦ ἐπιγείου καί ἔνσαρκου ἄγγελου, τοῦ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου. Βλέποντάς τον ὁ Ζαχαρίας ἐταράχθηκε καί ἐφοβήθηκε τόσο πολύ ὥστε ἔμεινε ἐκστατικός. Τότε ὁ Ἄγγελος Κυρίου τοῦ εἶπε: «Μή φοβᾶσαι, Ζαχαρία. Γιατί ὁ Θεός ἐδέχθηκε τήν προσευχή σου καί ἡ γυναίκα σου, ἡ Ἐλισάβετ, θά γεννήσει υἱό. Καί θά τόν ὀνομάσεις Ἰωάννη. Καί θά δοκιμάσεις μεγάλη χαρά καί ἀγαλλίαση. Πολλοί θά χαροῦν γιά τή γέννησή του, γιατί θά εἶναι μεγάλος καί περιφανής ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Θά λάβει ὅλο τό πλήρωμα τῆς Θείας Χάριτος καί θά γεμίσει ἀπό τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅταν ἀκόμη θά κυοφορεῖται στήν κοιλία τῆς μητέρας του Ἐλισάβετ. Καί μέ τό κήρυγμά του θά ἐπιστρέψουν πολλοί Ἰσραηλῖτες στή γνώση τοῦ Ἀληθινοῦ Θεοῦ, τοῦ Κυρίου αὐτῶν».
Ἀκούγοντας ἔκπληκτος ὁ Ζαχαρίας τό μήνυμα τοῦ Ἀγγέλου, κατεπλάγη καί τόν ἐρώτησε γεμάτος ἀπορία: «Πῶς εἶναι δυνατόν νά γίνει αὐτό; Καί μέ ποιό τρόπο θά τό γνωρίσω καί θά τό πιστέψω, ὅταν εἶμαι γέροντας στήν ἡλικία καί ἡ γυναίκα μου ὑπέργηρη καί στείρα;». Τότε ὁ Ἄγγελος τοῦ εἶπε: «Ἐγώ εἶμαι ὁ Γαβριήλ, πού παρουσιάζομαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί μέ ἀπέστειλε ὁ Θεός νά σοῦ φέρω αὐτή τή χαρμόσυνη ἀγγελία. Καί ἰδού, ἐπειδή δέν ἐπίστεψες στά λόγια μου, θά μείνεις ἄλαλος μέχρι τήν ἡμέρα πού θά ἐκπληρωθοῦν ὅσα σοῦ προανήγγειλα, δηλαδή μέχρι νά γεννηθεῖ ὁ Ἰωάννης».
Πράγματι ἀπό ἐκείνη τήν ἡμέρα ὁ Ζαχαρίας ἔμεινε βουβός καί ἄλαλος, ἕως ὅτου ἡ Ἐλισάβετ ἔτεκε τόν Πρόδρομο.
Τήν ὄγδοη ἡμέρα οἱ συγγενεῖς ἦλθαν γιά νά ἐκτελέσουν τήν περιτομή τοῦ παιδιοῦ καί ἤθελαν νά τό ὀνομάσουν μέ τό ὄνομα τοῦ πατέρα του, Ζαχαρία. Ἀλλά ἡ Ἐλισάβετ τούς εἶπε ὅτι θά ὀνομαστεῖ Ἰωάννης. Στήν ἀπορία τους, πῶς θά λάβει τό ὄνομα αὐτό, ἐπειδή κανένας ἀπό τούς συγγενεῖς δέν εἶχε τό ὄνομα αὐτό, ὁ Ζαχαρίας ἐζήτησε μία μικρή πλάκα ἐπί τῆς ὁποίας ἔγραψε τά ἀκόλουθα: «Ἰωάννης εἶναι τό ὄνομά του». Καί ἐξεπλάγησαν ὅλοι. Ὁ Ζαχαρίας δέ ἄνοιξε ἀμέσως τό στόμα του καί εὐλογοῦσε τόν Θεό μέσα ἀπό τήν καρδιά του. Ὁ δέ Ἰωάννης καθημερινά ἀναδεικνυόταν ὡς ἔμψυχο ὄργανο τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, πλήρης τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, στήλη κάθε ἀρετῆς καί εὐσέβειας.
Κατά τούς τελευταίους βυζαντινούς χρόνους, ἡ ἑορτή αὐτή ἐτελεῖτο στό ναό τοῦ Προδρόμου τῆς Πέτρας, μέ τήν παρουσία τοῦ αὐτοκράτορος.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Προφῆτα καί Πρόδρομε, τῆς παρουσίας Χριστοῦ, ἀξίως εὐφημῆσαί σε, οὐκ εὐποροῦμεν ἡμεῖς, οἱ πόθῳ τιμῶντές σε· στείρωσις γάρ τεκούσης, καί πατρός ἀφωνία, λέλυνται τῇ ἐνδόξῳ, καί σεπτῇ σου γεννήσει, καί σάρκωσις Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, κόσμῳ κηρύττεται.
Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἡ πρίν στεῖρα σήμερον, Χριστοῦ τόν Πρόδρομον τίκτει, καί αὐτός τό πλήρωμα, πάσης τῆς προφητείας· ὃνπερ γάρ, προανεκήρυξαν οἱ Προφῆται, τοῦτον δή, ἐν Ἰορδάνῃ χειροθετήσας, ἀνεδείχθη Θεοῦ Λόγου, Προφήτης κῆρυξ, ὁμοῦ καί Πρόδρομος.
Μεγαλυνάριον.
Ἄνθος τό θεόσδοτον ἐκφυέν, σήμερον ἐκ στείρας, εὐωδίας ἁγιασμοῦ, ἔπλησε τά πάντα, τήν ἔρημον τά ὄρη, τῶν ποταμῶν τά ῥεῖθρα, Χριστοῦ ὁ Πρόδρομος.