Ἅγιος Ἰσαπόστολος τσάρος Βόρις, ὁ μετονομασθεῖς Μιχαήλ, ἦταν βασιλέας τῆς Βουλγαρίας καί γιά τό ἱεραποστολικό του ἔργο εἶχε προφητεύσει ὁ θεῖος του Ἅγιος Μποϋάν († 28 Μαρτίου).
Μόλις ἀνῆλθε στό θρόνο, διαδεχόμενος κατά πᾶσα πιθανότητα τόν Πρεσσιάμ, ἔδειξε ὅτι εἶχε συνείδηση τῶν σκοπῶν του καί τῶν μέσων τῆς ἐπιτεύξεώς τους. Ὅμως τά πρῶτα χρόνια τῆς βασιλείας τοῦ Βόριδος, σημαδεύτηκαν ἀπό ἀνεπιτυχεῖς ἐκστρατεῖες κατά τῶν Κροατῶν καί τῶν Σέρβων. Κατόπιν ὅμως διά πολιτικῶν ἐνεργειῶν καί πολεμικῶν ἐπιχειρήσεων πέτυχε μερικές ἐδαφικές ἐπεκτάσεις πρός τά βορειοδυτικά, ὅταν κατέλαβε καί τήν Ἀχρίδα καί πρός τά νοτιοανατολικά.
Κατά τήν διάρκεια μιᾶς μάχης, ἀπό τίς πολλές μεταξύ τῶν Βουλγάρων καί τῶν Ἑλλήνων, αἰχμαλώτισε τόν ἐπιφανή σύμβουλο Θεόδωρο Κουφαρᾶ, ὁ ὁποῖος εἶχε γίνει μοναχός. Ἦταν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος πού φύτεψε τόν σπόρο τοῦ Εὐαγγελίου στήν ψυχή τοῦ Βουλγάρου τσάρου.
Σέ μία ἀπό τίς ἐκστρατεῖες τῶν Ἑλλήνων, ἡ νεότερη ἀδελφή τοῦ τσάρου αἰχμαλωτίσθηκε ἀπό τόν Λέοντα τόν Ἀρμένιο καί γαλουχήθηκε μέ τήν Ὀρθόδοξη πίστη στήν αὐλή τοῦ Βυζαντινοῦ αὐτοκράτορος. Ὅταν ὁ Θεόφιλος πέθανε, ὁ τσάρος Βόρις ἀποφάσισε νά ἐκμεταλλευθεῖ αὐτή τήν περίσταση, γιά νά ἐκδικηθεῖ τούς Ἕλληνες γιά προηγούμενες ἧττες. Ἔτσι καί κάτω ἀπό τήν ἐντύπωση τῆς βυζαντινῆς λάμψεως φιλοδόξησε νά καταλάβει τό Βυζάντιο. Τό 853 μ.Χ. ὁ Βόρις νόμισε ὅτι ἦταν δυνατόν νά ἐπωφεληθεῖ ἀπό τό γεγονός ὅτι τόν θρόνο τοῦ Βυζαντίου κυβερνοῦσε ἡ Θεοδώρα καί κήρυξε ἀπότομα πόλεμο. Λέγουν μάλιστα ὅτι ἡ Θεοδώρα ἀπάντησε σέ αὐτόν: «Ἂν ἐπιτεθεῖς κατά τῆς χώρας μου, θά σέ ἀντιμετωπίσω ἐλπίζουσα τή νίκη. Ἂν ὅμως νικηθῶ, δέν θά εἶναι μεγάλη ἡ δόξα γιά σένα ὅτι νίκησες γυναῖκα».
Ἡ θαρραλέα αὐτή ἀπάντηση ἄρεσε στόν Βούλγαρο μονάρχη καί δέχθηκε νά διαπραγματευθεῖ. Ἄλλωστε, καθώς ἡ πεῖνα καί ἡ πανώλη περιστοίχιζαν τήν χώρα, ἡ Βουλγαρία ἀντιμετώπισε τρομερές δυσκολίες. Ὁ Βόρις εἶδε τή σωτηρία τῆς χώρας του, ἡ ὁποία βρισκόταν στό σκοτάδι ἐξαιτίας τῆς εἰδωλολατρίας, στήν Ὀρθόδοξη πίστη. Ἔτσι ὁ τσάρος Βόρις συμφώνησε σέ μία συνθήκη εἰρήνης. Ὁ Θεόδωρος Κουφαρᾶς ἀνταλλάχθηκε μέ τήν Βουλγάρα πριγκίπισσα, ἡ ὁποία κατήχησε τόν Βόριδα ἀναδεικνύοντας τήν οἰκτρότητα τῶν εἰδώλων καί τό ὕψος τῆς διδασκαλίας τοῦ Θεανθρώπου. Ἔτσι, πρός τό τέλος τοῦ 864 μ.Χ. ἢ στίς ἀρχές τοῦ 865 μ.Χ., βαπτίσθηκε ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Ἰωσήφ καί μετονομάσθηκε Μιχαήλ.
Ἀμέσως κατηχητές ἐστάλησαν παντοῦ πρός φωτισμό καί βάπτισμα τοῦ λαοῦ. Ὁ Πατριάρχης Φώτιος, μετά ἀπό αἴτηση τοῦ Ἁγίου Μιχαήλ, ἀπέστειλε στήν Βουλγαρία πολλούς κατηχητές. Ὁ Μιχαήλ ζήτησε ἀκόμη, ὄχι μόνο Ἀρχιεπισκόπους καί Ἐπισκόπους, ἀλλά καί τήν ἵδρυση Πατριαρχείου. Φιλοδοξοῦσε νά περιβληθεῖ ὁ θρόνος του μέ τήν ἴδια πολιτική, στρατιωτική καί ἐκκλησιαστική λαμπρότητα, μέ τήν ὁποία ἐπιδεικνυόταν ὁ αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου. Ὁ ἱερός Φώτιος ἀπέφυγε κάτι τέτοιο καί ὁ Μιχαήλ στράφηκε πρός τῆς Ρώμη. Ὁ Πάπας Νικόλαος ἀπέφυγε καί αὐτός νά συντελέσει στήν ἵδρυση αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας, διότι φοβόταν τήν ἀφομοίωσή της μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καί διότι ὁ πολλαπλασιασμός τῶν Αὐτοκέφαλων Ἐκκλησιῶν ἦταν ἀντίθετος πρός τήν καισαρική ἀντίληψη περί ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας τοῦ Βατικανοῦ. Ἔστειλε μόνο δύο Ἐπισκόπους, τόν Φορμόζο ντέ Πόρτο καί τόν Παῦλο τῆς Ποπουλανίας καί ἀπάντησε σέ 106 δογματικά καί ἄλλα ἐκκλησιαστικά ἐρωτήματά του, στά ὁποῖα καί ὁ ἱερός Φώτιος, ἀφοῦ ἐρωτήθηκε, ἀπάντησε.
Κατά τό 888 μ.Χ. ὁ Ἅγιος Βόρις-Μιχαήλ παραιτήθηκε ἀπό τόν θρόνο καί εἰσῆλθε σέ μοναστήρι, ἀφήνοντας τό βασίλειό του στούς υἱούς του, Βλαδίμηρο καί Συμεών. Ἐπειδή ὅμως ὁ Βλαδίμηρος, ὁ ὁποῖος τόν εἶχε διαδεχθεῖ, εἶχε ἀποκηρύξει τόν Χριστιανισμό καί ἐργαζόταν μαζί μέ τούς βογιάρους γιά τήν ἐκρίζωσή του, ὁ Ἅγιος Βόρις – Μιχαήλ ἐπανῆλθε, συνέλαβε καί τιμώρησε τόν υἱό του. Ἀφοῦ ἔδωσε τόν θρόνο στό νεότερο υἱό του, τόν Συμεών, ἐπέστρεψε στό μοναστήρι.
Ὁ Ἅγιος Βόρις – Μιχαήλ κοιμήθηκε μέ εἰρήνη τό 907 μ.Χ.