Ἅγιος Μάρτυς Τιμόλαος καταγόταν ἀπό τόν Πόντο. Μαρτύρησε περί τό 305 μ.Χ. στήν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης μαζί μέ ἄλλους ἑπτά Χριστιανούς. Στά Μηναῖα καί στό Ἁγιολόγιο τοῦ Σωφρονίου Εὐστρατιάδου ἀναφέρονται ὡς Μάρτυρες ὀκτῶ ἐν Καισαρείᾳ, πού ἑορτάζουν σήμερα, χωρίς νά σημειώνεται τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Τιμολάου. Σέ ἄλλα Μηνολόγια ἀναφέρονται τριάντα πέντε Μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι μαρτύρησαν ἐπί αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου (360 – 363 μ.Χ.), ἐνῷ σέ ἄλλα Μαρτυρολόγια ἀναφέρονται πενήντα Μάρτυρες.
Ἡ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τιμοῦσε ἀρχικά τήν μνήμη τους στίς 15 Μαρτίου.
Οἱ Ἅγιοι αὐτοί Μάρτυρες, ὅταν ἀπεστάλη ἀπόφαση ἀπό τόν ἀσεβή καί παράνομο βασιλέα Ἰουλιανό (361 – 363 μ.Χ.), πού διέταζε τούς πιστούς νά ἀρνηθοῦν τόν Χριστό καί νά προσκυνοῦν τούς θεούς τῶν Ἐθνικῶν, ὄχι μόνο δέν ὑπάκουσαν νά κάνουν αὐτό, ἀλλά καί μέ μεγάλο θάρρος περιέρχονταν ὅλη τήν πόλη καί ἔλεγαν μέ μεγάλη φωνή: «Νά τιμᾶτε καί νά λατρεύετε τόν Χριστό ὡς τόν μόνο ἀληθινό Θεό. Καί οἱ θεοί πού δέν δημιούργησαν τόν οὐρανό καί τήν γῆ, ἂς καταστραφοῦν μαζί μέ ὅσους τούς λατρεύουν». Ἐξαιτίας αὐτῆς τῆς ἐνέργειάς τους συνελήφθησαν ἀπό τούς εἰδωλολάτρες καί παραδόθηκαν στήν φυλακή. Κατηγορούμενοι ἀπό τόν Ἰουλιανό καί μέ διαταγή ἐκείνου πρόθυμα ἀποδέχθηκαν τό μαρτύριο. Ἀποκεφαλίσθηκαν, ἀνεβαίνοντας πρός τόν Χριστό, τόν Ὁποῖο εἶχαν ποθήσει ἀπό τήν βρεφική τους ἡλικία καί χωρίς νά Τόν ἀρνηθοῦν ἔλαβαν βραβεῖο ἀθανασίας.