Ἅγιος Μάρκος ἤκμασε κατά τούς χρόνους τοῦ βασιλέως Κωνσταντίου (337 – 361 μ.Χ.) καί τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου (361 – 363 μ.Χ.). Ἦταν Ἐπίσκοπος Ἀρεθουσίων. Τό ἔτος 341 μ.Χ. συμμετεῖχε στήν Σύνοδο τῆς Ἀντιόχειας. Στά Πρακτικά μάλιστα αὐτῆς, διασώζεται «Ἔκθεσις Πίστεως Μάρκου Ἀρεθουσίων». Τό ἑπόμενο ἔτος συμμετεῖχε στήν ἀντιπροσωπεία Ἐπισκόπων, ἡ ὁποία μετέβη στά Τρέβηρα γιά νά συναντήσει τόν αὐτοκράτορα Κώνσταντα. Τό ἔτος 343 μ.Χ. ἔλαβε μέρος στήν Σύνοδο τῆς Φιλιππουπόλεως καί τό ἔτος 351 μ.Χ. στήν Σύνοδο τοῦ Σιρμίου, ἡ ὁποία καταδίκασε τόν Φωτεινό, Ἐπίσκοπο Σιρμίου, ὡς ὀπαδό τοῦ αἱρετικοῦ Ἐπισκόπου Ἀγκύρας, Μαρκέλλου. Τόν συναντᾶμε, ἐπίσης, στήν Σύνοδο τῆς Σελευκείας τῆς Ἰσαυρίας, τό ἔτος 358 μ.Χ.
Ὁ Ἅγιος Μάρκος ἀναδείχθηκε μεγάλος διώκτης τῆς εἰδωλολατρίας καί ὁδήγησε μέ τόν φιλόθεο βίο καί τό εὐαγγελικό κήρυγμά του πολλούς Ἐθνικούς στήν ἀληθινή πίστη. Μέ τήν προτροπή του δέ οἱ Χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι προέρχονταν ἀπό τόν κόσμο τῶν Ἐθνικῶν, γκρέμισαν ἕναν εἰδωλολατρικό ναό. Ὁ αὐτοκράτορας Ἰουλιανός ὁ Παραβάτης ἀπαιτοῦσε ἀπό τόν Ἅγιο ἢ νά δώσει ἀποζημίωση γιά τόν κατεστραμμένο ναό ἢ νά τόν ξαναοικοδομήσει. Γι’ αὐτό, ὅταν πληροφορήθηκε τήν σύλληψη πολλῶν Χριστιανῶν γιά τό συγκεκριμένο γεγονός, παρουσιάσθηκε μόνος του στίς ἀρχές πού τόν καταδίωκαν, τό 363 μ.Χ.
Τό μαρτύριο καί τά βασανιστήρια, τά ὁποῖα ὑπέστη ὁ Ἅγιος Μάρκος, χαρακτηρίζονται ἀπό τόν Θεοδώρητο Κύρου ὡς πραγματική τραγωδία. Νά πῶς περιγράφει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τό μαρτύριο τοῦ Ἁγίου: «Ὁδηγοῦσαν τόν γέροντα Ἐπίσκοπο, τόν ἐθελοντή ἀθλητή, διά μέσου τῆς πόλεως καί σέ ὅλους ἦταν σεβαστός γιά τήν πολιτεία του, πλήν τῶν διωκτῶν καί τυράννων, πού ἀγωνίζονταν πῶς νά ὑπερβάλλουν ὁ ἕνας τόν ἄλλον στήν θρασύτητα κατά τοῦ πρεσβύτου. Τόν ἔσυραν διά μέσου πλατειῶν, τόν ὠθοῦσαν πρός ὑπονόμους, τόν ἔσυραν ἀπό τά μαλλιά καί τά γένια. Δέν ὑπῆρχε μέλος τοῦ σώματός του πού νά μήν ὑπέστη μαζί μέ τίς κακώσεις καί ταπείνωση. Τόν ὕψωναν μετέωρο ἀπό τά πόδια καί μέ τίς μυτερές γραφίδες ἔκαναν παιχνίδι τους τήν τραγωδία. Τοῦ τρυποῦσαν τά αὐτιά… Τόν κρέμασαν ψηλά μέσα σέ δίχτυ καί τόν ἄλειψαν μέ μέλι καί ἁλάτι. Οἱ σφίγγες καί οἱ μέλισσες τόν κεντοῦσαν, ἐνῷ τό καταμεσήμερο ὁ ἥλιος μέ τίς καυστικές του ἀκτίνες αὔξανε τήν φλόγωση».
Ὁ Ἅγιος Μάρκος τά ὑπέμεινε ὅλα μέ καρτερία καί ἀνεξικακία. Εὐχαριστοῦσε καί δοξολογοῦσε τό Ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.
Ὁ ὕπαρχος τῆς πόλεως Ἀρεθούσης θαύμασε τήν γενναιότητα καί τήν πνευματική ἀνδρεία τοῦ Ἁγίου Μάρκου καί ἐξέφρασε τήν ἔντονη δυσαρέσκειά του πρός τόν αὐτοκράτορα Ἰουλιανό γιά τόν διωγμό τοῦ Ἁγίου. Ζήτησε δέ μάλιστα τήν ἀπελευθέρωσή του. Ὁ Ἅγιος ὄχι μόνο ἐλευθερώθηκε, ἀλλά μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ βάπτισε Χριστιανούς καί τούς διῶκτες του.
Ὁ Ἅγιος Μάρκος κοιμήθηκε μέ εἰρήνη.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἀρεθουσίων ὁ σοφός Ποιμενάρχης, ὑπέρ Χριστοῦ Μᾶρκε στερρῶς ἠνωνίσω, ἐν τῇ Φοινίκῃ δέ ὦ Κύριλλε Διάκονε, Μάρτυς ὤφθης ἔνθεος, καί ἐν Γάζῃ τῇ πόλει, ἅμα καί Ἀσκάλωνι, Ἱερεῖς θεοφόροι, μετά Γυναίων ἤθλησον σεμνῶν· οὓς ὡς ὁπλίτας, Χριστοῦ μακαρίσωμεν.
Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Τόν Χριστόν δοξάσαντες, ἀθλητικαῖς ἀριστείαις, Μᾶρκε Πάτερ Ὅσιε, σύν τῷ Λευΐτῃ Κυρίλλῳ, ἅμα δέ, ταῖς ἐν Ἀσκάλωνι καί τῇ Γάζῃ, χάριτι, ἀνδρισαμέναις κατά τῆς πλάνης, ἐδοξάσθητε ἀξίως, καί τῶν Ἀγγέλων χοροῖς συνήφθητε.
Μεγαλυνάριον.
Τῶν Ἀρεθουσίων χαῖρε ποιμήν, Μᾶρκε θεηγόρε· χαῖρε Κύριλλε ἱερέ· χαῖρε τῶν Ἁγίων, Γυναίων ἡ χορεία, Μαρτύρων χαῖρε στῖφος, τό ἱερώτατον.