Ἅγιος Παῦλος, ὁ Ὁμολογητής καταγόταν ἀπό τήν Θεσσαλονίκη. Ὑπῆρξε γραμματέας τοῦ ἁγιοτάτου Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ἀλεξάνδρου. Ὅταν ἀπεβίωσε ὁ Ἀλέξανδρος, ὁ Παῦλος ἐκλέγχθηκε Πατριάρχης.
Ὁ αὐτοκράτορας Κωνστάντιος, ὅταν τό πληροφορήθηκε δυσανασχέτησε, γιατί ἦταν ὀπαδός τῆς αἵρεσης τῶν Ἀρειανῶν. Ὅταν ὁ Κωνστάντιος ἐπέστρεψε ἀπό τήν Ἀντιόχεια στήν Κωνσταντινούπολη, ἀπομάκρυνε ἀπό τόν πατριαρχικό θρόνο τόν Παῦλο καί ἀνακήρυξε αὐθαίρετα Πατριάρχη, τόν ἀρειανόφρονα Νικομηδείας Εὐσέβιο. Τότε ὁ Ἅγιος Παῦλος πῆγε στήν Ρώμη. Ἐκεῖ βρῆκε τόν Μέγα Ἀθανάσιο, τόν ὁποῖο εἶχε ἀπομακρύνει ἀπό τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας ὁ Κωνστάντιος. Πληροφορηθεῖς τά γεγονότα, ὁ αὐτοκράτορας Κώνστας, ἔστειλε γράμμα στόν ἀδελφό του τόν Κωνστάντιο, διαμαρτυρόμενος γιά τήν στάση του. Ἔτσι ὁ Παῦλος καί ὁ Ἀθανάσιος ἐπανῆλθαν στό ἀξίωμά τους. Δυστυχῶς μετά ἀπό λίγο καιρό ὁ Κώνστας πέθανε. Ἔτσι ὁ Κωνστάντιος διέταξε, ἀπό τήν Ἀντιόχεια πού ἦταν, νά ἀπομακρύνουν τόν Παῦλο ἀπό τόν Πατριαρχικό θρόνο. Μάλιστα τόν ἐξόρισε στήν Κουκουσό τῆς Ἀρμενίας.
Μία μέρα πού τελοῦσε τήν Θεία Λειτουργία ὅρμησαν καταπάνω του Ἀρειανοί καί τόν ἔπνιξαν μέ τό ἴδιο του τό ὠμοφόριο. Ἔτσι ὁ Ἅγιος ἐτελείωσε καί παρέδωσε τήν ψυχή του στόν Κύριο.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Αὐτόμελον.
Θείας πίστεως, ὁμολογία, ἄλλον Παῦλόν σε, τῇ Ἐκκλησίᾳ, ζηλωτήν ἐν ἱερεῦσιν ἀνέδειξε. Συνεκβοᾷ σοι καί Ἄβελ πρός Κύριον, καί Ζαχαρίου τό αἷμα τό δίκαιον. Πάτερ Ὅσιε, Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τά ἄνω ζητῶν.
Ἀστράψας ἐν γῇ, ὡς ἄστρον οὐρανόφωτον, τήν καθολικήν, φωτίζεις Ἐκκλησίαν νῦν, ὑπέρ ἧς καί ἤθλησας, τήν ψυχήν σου Παῦλε προθέμενος, καί ὡς Ζαχαρίου καί Ἄβελ τρανῶς, βοᾷ σου τό αἷμα πρός Κύριον.
Μεγαλυνάριον.
Ἄκτιστον ὁμότιμον τῷ Πατρί, τόν Λόγον δοξάζων, καί τῷ Πνεύματι συμφυῇ, Παῦλε θεηγόρε, ὀμολογίας στόμα, κατῄσχυνας Ἀρείου, τήν ἀθεότητα.