Ὅσιος Ἀρσένιος ὁ Μέγας (8 Μαΐου)

Ὅσιος Ἀρσένιος ὁ Μέγας γεννήθηκε στή Ρώμη, στήν ἐκκλησία τῆς ὁποίας ἦταν διάκονος, ἀπό γονεῖς πλούσιους καί εὐσεβεῖς καί ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου (379 – 395 μ.Χ.). Διακρινόταν γιά τή σοφία, τό ἄμεμπτο ἦθος καί τίς ποικίλες ἀρετές του. Διῆλθε τή ζωή του μέ τήν προσευχή, τήν λατρευτική ζωή, τήν μελέτη καί τήν τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν καί ἔμαθε καί τήν «ἄγνωστον γνώσην». Τή γνώση, δηλαδή, πού δέν μπορεῖ νά γίνει κατανοητή μέ τό ἀνθρώπινο μυαλό, ἀλλά ἀποκαλύπτεται ἀπό τόν Θεό στήν κεκαθαρμένη καρδιά. Μέ ἄλλα λόγια, ἐντρύφησε μέ τήν μελέτη καί τόν τρόπο τῆς ζωῆς του στά μυστήρια τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ καί ἀναδείχθηκε σοφός διδάσκαλος καί ἄριστος παιδαγωγός. Ἐξαιτίας αὐτοῦ, μέ τήν ὑπόδειξη τοῦ βασιλέως Γρατιανοῦ καί τοῦ Πάπα Ἰννοκεντίου, προσλήφθηκε ἀπό τόν αὐτοκράτορα Θεοδόσιο ὡς διδάσκαλος τῶν υἱῶν του Ἀρκαδίου καί Ὀνωρίου.
Στήν Κωνσταντινούπολη ἔγινε δεκτός μέ μεγάλες τιμές, τοῦ δόθηκε ὁ τίτλος τοῦ πατρικίου καί ἐτιμάτο ὡς βασιλοπάτωρ, ὅπου ὅλοι τόν θαύμαζαν γιά τίς πολλές γνώσεις καί τή σεμνότητα τοῦ ἤθους του. Ἀποφεύγοντας τούς θορύβους τῆς πόλεως καί τόν πολυτελή βίο στά ἀνάκτορα, παρακαλοῦσε τόν Θεό νά τόν βοηθήσει νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τά ὑψηλά του καθήκοντα καί νά τόν ὁδηγήσει σέ ὁδό σωτηρίας. Οἱ παρακλήσεις τοῦ Ὁσίου εἰσακούσθηκαν καί μία ἡμέρα ἄκουσε ὑπερκόσμια φωνή, ἡ ὁποία τόν προέτρεπε νά ἐγκαταλείψει τόν κόσμο.

Εὐθύς ἀμέσως ἀπέβαλε τά λαμπρά του ἐνδύματα καί ἀφοῦ μεταμφιέσθηκε, ἔφυγε στήν Αἴγυπτο, εἰσῆλθε σέ Σκήτη καί ἐκάρη μοναχός. Ἐκεῖ ἔλαβε τήν πληροφορία ἀπό τόν Θεό νά ἀσκηθεῖ περισσότερο στή σιωπή καί τήν ἡσυχία. Ἡ ὑπεροχή του κατά τή μόρφωση καί τά ἱερά γράμματα καί τό ἀσκητικό του ἦθος, ἡ ταπεινοφροσύνη καί οἱ κατά Θεόν ἀρετές του, τόν ἀνέδειξαν σέ πνευματικό προεστώτα μεταξύ τῶν συνασκητῶν του στήν ἔρημο. Ἡ φήμη τῆς ἁγιότητάς του διαδόθηκε σέ ὅλη τήν περιοχή, πολλοί δέ ἀπό τίς πόλεις προσέρχονταν, γιά νά ἀκούσουν τήν διδασκαλία του, νά ὠφεληθοῦν πνευματικά καί νά λάβουν τήν εὐλογία του. Ἀκόμη καί ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Θεόφιλος ἐπισκέφθηκε πολλές φορές τόν Ὅσιο Ἀρσένιο, γιά νά τόν συμβουλευθεῖ ἐπί θεολογικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν ζητημάτων.
Σέ μία ἀπό τίς ἐπισκέψεις του ὁ Ἀλεξανδρείας Θεόφιλος μαζί μέ μερικούς ἄλλους παρακάλεσε τόν Ὅσιο νά τούς πεῖ κάποιο λόγο, γιά νά ὠφεληθοῦν πνευματικά. Τότε ὁ Μέγας Ἀρσένιος τούς ρώτησε: «Ἐάν σᾶς πῶ κάποιο λόγο, θά τόν ἐφαρμόσετε;». Καί ὅταν ἐκεῖνοι ἀπάντησαν ναί, τούς ἀποκρίθηκε: «Ὅπου ἀκούετε ὅτι εὑρίσκεται ὁ Ἀρσένιος, μή πλησιάσετε σέ αὐτόν». Τό περιστατικό αὐτό δείχνει τή μεγάλη του ταπείνωση. Βίωνε στήν καθημερινή του ζωή τό λόγο «ὅσο μέγας εἶ, τοσοῦτον ταπείνου σεαυτόν».
Ὁ Ὅσιος, γιά νά ἀποφύγει τήν κοινωνικότητα καί τίς συχνές βαρβαρικές εἰσβολές καί γιά νά ἐπιδοθεῖ ἀπερίσπαστος στήν προσευχή καί τόν καθαρό ἀσκητικό βίο, ἐγκατέλειψε τή Σκήτη καί μέ τήν συνοδεία τῶν μαθητῶν του Ἀλεξάνδρου καί Ζωΐλου κατέφυγε στήν Πέτρα, κοντά στήν Μέμφιδα, καί μετά στήν Κανώπη, ἐκεῖ ὅπου τό 445 μ.Χ. κοιμήθηκε μέ εἰρήνη. Ὅταν πλησίαζε ἡ ὥρα τῆς ἐξόδου του ἀπό τήν πρόσκαιρη αὐτή ζωή, τόν ρώτησαν οἱ μαθητές του, σέ ποιόν τόπο καί πῶς θά ἤθελε νά τόν ἐνταφιάσουν, καί ἐκεῖνος, ὁ μακάριος τούς ἀποκρίθηκε: «Ὦ, τέκνα μου, νά δέσετε σχοινίον εἰς τούς πόδας μου καί νά μέ σύρετε εἰς τό βουνόν». Εἶναι καί αὐτή ἡ ἀπάντηση ἐνδεικτική τῆς μεγάλης ταπεινώσεώς του.
Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης περιγράφει καί τήν ἐξωτερική ὄψη τοῦ Ὁσίου καί λέγει ὅτι ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος ἦταν «ξηρός τό σῶμα καί μακρύς εἰς τό μέγεθος, εἶχε τά γένεια μακριά ἕως τήν κοιλίαν, τό εἶδος τοῦ προσώπου του ἦτο ἀγγελικόν καί σεβάσμιον, ὡς τό τοῦ Πατριάρχου Ἰακώβ».
Ἀξιοσημείωτα εἶναι τά τρία ἀποφθέγματα τά ὁποῖα μᾶς ἄφησε ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος. Πρώτον, ἡ ὑπενθύμιση, πού συνήθιζε νά κάνει στόν ἑαυτό του νά μήν ξεχάσει ποτέ τόν λόγο γιά τόν ὁποῖο ζοῦσε καί γιά τόν ὁποῖο πῆγε στήν ἔρημο. Καί ὁ λόγος αὐτός δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τήν θέωση, πού εἶναι καί ὁ σκοπός ζωῆς ὅλων τῶν Χριστιανῶν. Δεύτερον, τό «ὁ Θεός μου, μή ἐγκαταλείπης με, ὅτι οὐδέν ἐποίησα ἀγαθόν ἐνώπιόν Σου, ἀλλά δός μοι διά τήν ἀγαθότητά Σου βαλεῖν ἀρχήν». Δηλαδή, ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος θεωροῦσε τόν ἑαυτό του πολύ ἁμαρτωλό, αἰσθανόταν ὅτι δέν ἔχει κάνει κανένα καλό στή ζωή του καί παρακαλοῦσε τόν Θεό νά μήν τόν ἐγκαταλείψει, ἀλλά νά τόν ἀξιώσει νά βάλει ἀρχή μετανοίας. Τρίτον, ἡ συμβουλή «πᾶσαν σου τήν σπουδήν ποίησον, ἵνα ἡ ἔνδον σου ἐργασία κατά Θεόν ᾖ, καί νικήσῃς τά ἔξω πάθη». Δηλαδή, μᾶς προτρέπει ὁ Ὅσιος, ὅπως ἑρμηνεύει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὅτι ὅλη τή σπουδή μας πρέπει νά ἔχουμε στό νά γίνεται ἡ ἐσωτερική ἐργασία τῆς ἱερᾶς προσευχῆς καί νήψεως, καθαρά καί μόνο γιά τόν Θεό, διότι ἐάν αὐτή ἐνεργεῖται καθαρά, θά νικήσουμε τά ἐξωτερικά πάθη τοῦ σώματος. Τήν παραπάνω συμβουλή τοῦ Ὁσίου Ἀρσενίου τήν ἀναφέρει πολλές φορές στούς λόγους του ὁ μεγάλος Πατέρας καί Διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης.

Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τόν συνάναρχον λόγον.
Τῶν τερπνῶν ἀπανέστης ἐμφρόνως Ὅσιε, χρηματισθείς οὐρανόθεν ὡς Ἀβραάμ ὁ κλεινός, καί Ἀγγέλλων μιμητής ὤφθης τῷ βίῳ σου, λόγῳ ἐμπρέπων πρακτικῷ, καί σοφίᾳ ἀληθεῖ, Ἀρσένιε θεοφόρε. Καί νῦν ἀπαύστως δυσώπει, ἐλεηθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ὡς τῆς σοφίας ἐνθεώτατον θεράποντα
Καί ἡσυχίας ὁδηγόν καί θεῖον γνώμονα
Εὐφημοῦμέν σε οἱ δοῦλοί σου θεοφόρε·
Ἀλλ’ ὡς θείας κοινωνός μακαριότητος
Ἐκ παντοίων ἡμᾶς λύτρωσαι κακώσεων,
Ἵνα κράζωμεν, χαίροις Πάτερ Ἀρσένιε.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις τῆς σοφίας λύχνος λαμπρός, καί τῆς ἡσυχίας, φοῖνιξ ὄντως ὁ εὐθαλής, ὁ πράξεσι θείαις, κομῶν καί θεωρίαις, Ἀρσένιε παμμάκαρ, Ὁσίων καύχημα.