ἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Κύρος καί Ἰωάννης ἄθλησαν κατά τήν ἐποχή τοῦ αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ (284 – 305 μ.Χ.). Ὁ Ἅγιος Κύρος καταγόταν ἀπό τήν Ἀλεξάνδρεια, ἐνῶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης καταγόταν ἀπό τήν Ἔδεσσα τῆς Μεσοποταμίας.
Ὅταν ξέσπασε ὁ διωγμός τοῦ Διοκλητιανοῦ, ὁ Ἅγιος Κύρος πῆγε σέ ἕνα παραθαλάσσιο τόπο τῆς Ἀραβίας καί, ἀφοῦ περιεβλήθηκε τό μοναχικό σχῆμα, κατοίκησε στόν τόπο αὐτό.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης πῆγε στά Ἱεροσόλυμα καί ἐκεῖ ἄκουσε γιά τά θαύματα πού ἐπιτελοῦσε ὁ Ἅγιος Κύρος. Στήν συνέχεια μετέβη στήν Ἀλεξάνδρεια. Ἀπό ἐκεῖ, ἀφοῦ ἀπό διάφορες φῆμες ἔμαθε ποῦ διέμενε ὁ Ἅγιος Κύρος, πῆγε καί τόν βρῆκε καί ἔμεινε μαζί του. Τά θαύματα τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων συνέγραψε ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος, Πατριάρχης Ἱεροσολύμων († 11 Μαρτίου), διότι οἱ Ἅγιοι θεράπευσαν τά μάτια του.
Κατά τήν περίοδο τοῦ διωγμοῦ συνελήφθη καί ἡ Ἁγία Ἀθανασία, πού ἦταν χήρα, καθώς ἐπίσης καί οἱ τρεῖς θυγατέρες της Θεοδότη, Θεοκτίστη καί Εὐδοξία. Ἡ εἴδηση τάραξε τόν Κύρο καί τόν Ἰωάννη. Ἔτσι οἱ Ἅγιοι, ἐπειδή φοβήθηκαν μήπως αὐτές δειλιάσουν ἀπό τήν σκληρότητα τῶν βασανιστηρίων, ἐξαιτίας τῆς ἀδυναμίας τῆς φύσεως τῆς γυναίκας, ἔσπευσαν κοντά τους καί ἔδιναν σέ αὐτές θάρρος, ἐνῶ παράλληλα προετοιμάζονταν καί οἱ ἴδιοι γιά τό μαρτύριο. Καί πράγματι, συνελήφθησαν καί αὐτοί καί ὁδηγήθηκαν στόν ἡγεμόνα.
Ἐκεῖ διακήρυξαν μέ παρρησία καί θάρρος τήν πίστη τους στόν Θεό. Μάταια ὁ ἡγεμόνας ζητοῦσε νά κάμψει τήν ἀνδρεία τῆς μητέρας, δείχνοντας σέ αὐτή τίς θυγατέρες της καί ἐπιρρίπτοντάς της τήν ἐνοχή. Ἐκείνη, ἀφοῦ στράφηκε πρός τίς θυγατέρες της, τίς ἐνίσχυε λέγουσα ὅτι ἡ σωματική ὡραιότητα εἶναι πρόσκαιρη, ἐνῶ στήν αἰωνιότητα διατηρεῖται ἡ ὀμορφιά τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου ἀθάνατη. Αὐτές δέ ἔλεγαν πρός τήν μητέρα τους ὅτι αἰσθάνονταν μεγάλη χαρά, ἐπειδή ἔμελλε νά φύγουν ἀπό τόν μάταιο αὐτό κόσμο μαζί της γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί νά μήν χωρισθοῦν ποτέ ἀπό κοντά της. Ὁ ἡγεμόνας ἐξαγριώθηκε καί διέταξε νά τούς ὑποβάλουν σέ πολλά καί σκληρά βασανιστήρια. Μετά ἀπό τά βασανιστήρια ἀποκεφάλισαν διά ξίφους τόν Ἅγιο Κύρο καί τόν Ἅγιο Ἰωάννη, τό ἔτος 292 μ.Χ.. Ἔτσι μαρτύρησαν καί ἡ Ἁγία Ἀθανασία μέ τίς τρεῖς θυγατέρες της. Τόν βίο καί τό μαρτύριο αὐτῶν ἔγραψε ὁ Σωφρόνιος ὁ Σοφιστής.
Ἡ Σύναξη αὐτῶν ἐτελεῖτο στό Μαρτύριο πού εἶχε ἀνεγερθεῖ πρός τιμήν τους καί βρίσκεται στήν περιοχή Φωρακίου.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς Ἀθλοφόροι εὐκλεεῖς τοῦ Σωτῆρος, καί ἰατῆρες τῶν ψυχῶν καί σωμάτων, Ἀνάργυροι ἐκλάμπετε ἐν πάσῃ τῇ γῇ, νόσων μέν ἰώμενοι, ἀνωδύνως τά βάρη, χάριν δέ πορίζοντες, τοῖς βοῶσιν ἀπαύστως· χαίρετε κρῆναι θείων δωρεῶν, Κῦρε θεόφρον, καί Ἰωάννη ἔνδοξε.
Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἐκ τῆς θείας χάριτος, τήν δωρεάν τῶν θαυμάτων, εἰληφότες Ἅγιοι, θαυματουργεῖτε ἀπαύστως, ἅπαντα, ἡμῶν τά πάθη, τῇ χειρουργίᾳ, τέμνοντες, τῇ ἀοράτῳ Κῦρε θεόφρον, σύν τῷ θείῳ Ἰωάννῃ, ὑμεῖς γάρ θεῖοι ἰατροί ὑπάρχετε.
Μεγαλυνάριον.
Χαίρετε πασχόντων θεραπευταί, Κῦρε θεοφόρε, Ἰωάννη τε θαυμαστέ· δωρεάν γάρ πᾶσι, παρέχοντες ἰάσεις, εὐεργετεῖτε πάντας, ὡς χριστομίμητοι.