ἱ Ἅγιοι Νεομάρτυρες Σταμάτιος, Ἰωάννης καί Νικόλαος κατάγονταν ἀπό τίς Σπέτσες καί μαρτύρησαν ὑπέρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ στή Χῖο, τό ἔτος 1822 μ.Χ. Ἀπό αὐτούς οἱ δύο πρῶτοι, ὁ Σταμάτιος καί ὁ Ἰωάννης, ἤσαν ἀδελφοί. Ὁ πατέρας τους ὀνομαζόταν Θεόδωρος Γκίνης καί ἡ μητέρα τους Ἀνέζω.
Κατά τό ἔτος 1822 μ.Χ. οἱ Ἅγιοι ξεκίνησαν τό ταξίδι τους γιά τήν Κωνσταντινούπολη μαζί μέ ἄλλους πέντε ναυτικούς, πού ἀσχολοῦνταν μέ τό ἐμπόριο, μεταξύ τῶν ὁποίων ἦταν καί ὁ συναθλητής αὐτῶν Νικόλαος. Ἡ σφοδρή θαλασσοταραχή τούς ἀνάγκασε νά προσαράξουν ἀπέναντι ἀπό τή Χῖο, σέ παραλία τῆς Μικρασιατικῆς γῆς πού ὀνομαζόταν Τσεσμέ. Ἀφοῦ ἐξῆλθαν στήν ξηρά, φοβούμενοι τούς Τούρκους, ἐμπιστεύτηκαν τήν ζωή τους σέ κάποιον Χριστιανό, τόν ὁποῖο παρακάλεσαν νά μεριμνήσει, δίδοντάς του ἀμοιβή γιά τήν ἐξεύρεση ὑλικῶν, προκειμένου νά ἐπισκευάσουν τά χαλασμένο πλοιάριό τους. Ὅμως αὐτός τούς πρόδωσε στόν ἀγᾶ καί ὁδήγησε ἐναντίον τους, τούς Τούρκους στρατιῶτες, οἱ ὁποῖοι τούς κατεδίωξαν. Ἀπό τούς ἑπτά οἱ δύο φονεύθηκαν, ἄλλοι δέ δύο ἔφυγαν διά θαλάσσης. Οἱ Ὀθωμανοί, ἐξαγριωμένοι, συνέλαβαν τούς δύο ἀδελφούς, Σταμάτιο καί Ἰωάννη καί τόν γέροντα πλοίαρχο Νικόλαο. Ὁ πασᾶς, ἀφοῦ τούς ἀνέκρινε, ἔδωσε ἐντολή νά φυλακίσουν τούς δύο ἀδελφούς καί νά ἀποκεφαλίσουν τό Νικόλαο στήν ἐκτός τοῦ κάστρου πεδιάδα.
Οἱ Τοῦρκοι προέτρεπαν τό Νικόλαο νά ἀλλαξοπιστήσει, γιά νά γλυτώσει τόν θάνατο καί νά κερδίσει τήν ζωή, ἐκεῖνος ὅμως ἀπάντησε μέ θάρρος ὅτι δέν ἀρνεῖται τήν πίστη του. Ἔτσι, ὀμολογώντας τόν Χριστό, δέχθηκε τό στεφάνι τοῦ μαρτυρίου, ἀφοῦ ἀπέκοψαν τήν τίμια κεφαλή αὐτοῦ.
Οἱ Τοῦρκοι προσπάθησαν νά ἐξισλαμίσουν καί τούς δύο ἀδελφούς. Παρά τίς μεθοδικές καί ἐπίμονες προσπάθειες αὐτῶν, ἐπί ἑπτά συνεχεῖς ἡμέρες, δέν κατάφεραν τίποτε. Οἱ Μάρτυρες βρῆκαν τήν εὐκαιρία καί ἀπέστειλαν κρυφά ἔγγραφη τήν ἐξομολόγησή τους πρός τόν Μητροπολίτη Χίου, ὁ ὁποῖος τούς ἔδωσε τήν εὐλογία του, γιά νά προχωρήσουν πρός τόν δρόμο τοῦ μαρτυρίου μέ πνευματική ἀνδρεία. Κοινωνήσαντες δέ τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, τῶν ὁποίων τήν ἀποστολή οἰκονόμησε ὁ Ἐπίσκοπος διά γυναικός, ἦσαν ἕτοιμοι γιά τήν μεγάλη θυσία. Προσαχθέντες ἐνώπιον τοῦ πασᾶ, διεκήρυξαν καί πάλι τήν ἀκλόνητη πίστη τους στόν Χριστό καί πορευόμενοι πρός τό μαρτύριο φώναξαν πρός τό πλῆθος: «Χριστιανοί εἴμεθα, γιά τόν Χριστό πηγαίνουμε στόν θάνατο». Ἔτσι δέχθηκαν τούς στέφανους τοῦ μαρτυρίου, ἀποκεφαλισθέντες, ὁ μέν νεομάρτυρας Σταμάτιος σέ ἡλικία 18 ἐτῶν, ὁ δέ νεομάρτυρας Ἰωάννης σέ ἡλικία 22 ἐτῶν.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Νομίμως ἀθλήσαντες, ὑπέρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, παμμάκαρ Σταμάτιε, σύν Ἰωάννῃ ὁμοῦ, αὐτάδελφοι ἔνδοξοι, σύναθλον δέ ἐν πᾶσι, τόν Νικόλαον σχόντες, δόξης τῆς τῶν Μαρτύρων, ἠξιώθητε ἅμα, πρεσβεύοντες τῇ Τριάδι, ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Οἱ στερροί αὐτάδελφοι, μιᾷ ἀθλήσαντες γνώμῃ, ὁ κλεινός Σταμάτιος, σύν Ἰωάννῃ ἐνθέως, τέτμηνται, σύν Νικολάῳ, τῷ ὁμοψύχῳ, χαίροντες αὐτῶν τάς κάρας πίστει Κυρίου· διά τοῦτο μαρτυρίου, τό θεῖον γέρας θεόθεν ἔλαβον.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις αὐταδέλφων ἡ ξυνωρίς, Ἰωάννη μάκαρ, καί Σταμάτιε καρτερέ, σύν τῷ Νικολάῳ, ὑμῶν τῷ συνοδίτῃ, Σπετσῶν οἱ πολιοῦχοι, Χίου σεμνώματα.