Ὁσία Εὐδοκία ἡ Μάρτυς καὶ ἡ ἀνακομιδὴ τῶν λειψάνων της (4 Αυγούστου)

10αταγόταν ἀπό τά μέρη τῆς Ἀνατολῆς. Σέ μία ὅμως ἐκστρατεία τους οἱ Πέρσες, αἰχμαλώτισαν καί αὐτή καί τή μετέφεραν στήν Περσία. Ἐκεῖ ὑποχρεώθηκε νά ὑπηρετεῖ τήν οἰκογένεια ἐνός ἀξιωματικοῦ. Ἡ ζωή αὐτή δέν δυσαρέστησε τήν Εὐδοκία. Καί πίστευε ὅτι παντοῦ, ὅπου κι ἂν τύχουμε, μποροῦμε νά ἔχουμε μεγάλη ἀποστολή ὑπέρ τοῦ ἔργου τοῦ Θεοῦ καί τῆς ὠφελείας τοῦ πλησίον μας.
Ἔτσι, εὐπειθής, πρόθυμη καί διακριτική καθώς ἦταν, ἀλλά καί μέ πολλή φρόνηση καί λεπτότητα, κατάφερε αὐτή ἡ αἰχμάλωτη νά αἰχμαλωτίσει τούς κυρίους της. Τήν ἀγάπησαν ὅλοι καί ἔγιναν χριστιανοί. Κατόπιν μέ πυρῆνα τό σπίτι τοῦ ἀξιωματικοῦ, κατάφεραν νά ἐκχριστιανίσουν πολλές Περσίδες καί Πέρσες.
Τά γεγονότα ὅμως αὐτά ἔφτασαν στ’ αὐτιά τῶν ἀρχόντων, πού ἐξοργισμένοι συνέλαβαν τήν Εὐδοκία καί τή μαστίγωσαν ἀλύπητα. Ἔτσι πληγωμένη τήν ἔριξαν στή φυλακή. Ἄλλα μετά δύο μῆνες τήν ἔβγαλαν, ἔσχισαν τίς σάρκες της μέ ἀκανθωτά ραβδιά, τρύπησαν τό σῶμα της μέ μυτερά καλάμια καί κατόπιν ἕσφιξαν τόσο τό σῶμα της μέ σχοινιά, ὥστε πολλά κόκαλά της ἔσπασαν.
Ἀλλά ἐπειδή ἡ Εὐδοκία μέ γενναῖο φρόνημα ἐξακολουθοῦσε νά ὁμολογεῖ τόν Χριστό, τήν ἀποκεφάλισαν, παίρνοντας ἔτσι τό ἀμάραντο στεφάνι τοῦ μαρτυρίου.
Ὁ Σ. Εὐστρατιάδης ὅμως, ἔχει ἄλλη ἄποψη γιά τό Συναξάρι αὐτό καί λέει τά ἑξῆς: Ἐν τῷ Συναξαριστῇ τοῦ Νικόδημου γίνεται σύγχυσις τῆς ἀνακομιδῆς τῶν λειψάνων τῆς μάρτυρος ταύτης, τῆς ἑορταζομένης τήν 1η Μαρτίου, πρός ἄλλην ὁμώνυμον μάρτυρα τῆς 4ης Αὐγούστου, ὅτι περί τῆς ἀνωτέρω πρώην πόρνης καί εἴτα ὁσιομάρτυρος Εὐδοκίας ὁ λόγος τῆς ἀνακομιδῆς, μαρτυρεῖ ὁ ἀρχαῖος Παρισινός Κῶδιξ 13, ὅστις ἐν φ. 356α περί τῆς ἑορτῆς τῶν ἐν Ἐφέσῳ ἑπτά παίδων καί τῆς ἀνωτέρω μάρτυρος Εὐδοκίας ταῦτα σημειοί: Ἰστέον ὅτι τινά τῶν Τυπικῶν κατά ταύτην τήν ἡμέραν (ἤγουν τήν 4ην Αὐγούστου) ἑορτάζουσι τούς ἁγίους τούτους (ἑπτά παίδας), ἕτερα δέ κατά τήν β’ ἡμέραν τοῦ μηνός, κατά δέ ταύτην τήν ἁγίαν ὁσιομάρτυρα Εὐδοκίαν, ἧς ἀκολουθία ψάλλεται τή α’ τοῦ Μαρτίου μηνός, εἶγε ἐστίν αὕτη καί οὒχ ἑτέρα· ἐπεῖ ἡ τῆς μάρτυρος ἀκολουθία ταύτην εἶναι παρίστησιν ἡμεῖς δέ τῷ πλείονι τῶν ψήφων νικώμενοι, ἐνταύθα τούς ἁγίους ἑπτά παίδας τεθείκαμεν ἐναπομένει δέ εἰς τήν διάκρισιν». Πράγματι δέ ἡ εἰς τήν ἁγίαν Εὐδοκίαν ἀκολουθία τῆς ἀνακομιδῆς τῶν λειψάνων, ἡ σῳζόμενη εἰς τούς Λαυριωτικούς Κώδικας Δ 17 φ. 31 καί Δ 14 καί εἰς τόν Παρισινόν 1575 φ. 186α τοῦ Θεοφάνους ποίημα, ἀναφέρεται εἰς τήν πρώην πόρνην Εὐδοκίαν (τῆς 1ης Μαρτίου) καί οὐχί εἰς τήν ἀνωτέρω τῆς 4ης Αὐγούστου, ἧς τήν μνήμην καί τήν ἀνακομιδήν συγχρόνως ἀναγράφει ὁ Νικόδημος. Φρονῶ, ὅτι ἡ Εὐδοκία αὐτή τοῦ Νικοδήμου εἶναι φανταστικόν πρόσωπον, ἐκλαμβανομένη ἀντί τῆς μάρτυρος Ἴας, τήν ὁποίαν πολλοί Συναξαρισταί κατά τήν ἡμέραν ταύτην σημειούσιν, ἥτις ἔχει καί τό αὐτό ἀπαραλλάκτως ὑπόμνημα, φαίνεται ὅτι ὁ ἀντιγραφεύς τό ὄνομα Ἴα ἐθεώρησε ἀκέφαλον καί συνεπλήρωσε αὐτό διά τῆς προσθήκης τῶν πέντε πρώτων γραμμάτων «Εὐδοκ» ἢ τό, καί πιθανότερον, ἐπειδή κατά τήν ἡμέραν ταύτην μνεῖα γίνεται τοῦ ὀνόματος τῆς Εὐδοκίας διά τήν ἀνακομιδήν αὐτῆς, καί μνεῖα τῆς μάρτυρος Ἴας, τό συναξάριον τῆς τελευταίας ταύτης ἀπεδόθη ἐκ συγχύσεως εἰς τήν Εὐδοκίαν καί οὕτω προῆλθε νέα μάρτυς ἀνύπαρκτος Εὐδοκία, διότι δέν ἐξηγεῖται ἄλλως τό κοινόν Συναξάριον τῆς Ἴας τῶν Συναξαριστῶν καί τῆς Εὐδοκίας τοῦ Νικόδημου. (Πρβλ. Συναξαριστήν Delehaye, σ. 868, 38 καί Νικόδημου, σ. 235 – 236, Ἀπριλίου 4).

Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx