τά χρόνια τοῦ ἀσεβέστατου Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει 289 μ.Χ., ἡ Ρωμαϊκή Αὐτοκρτορία ἀπειλεῖτο ἐξ’ ἀνατολῶν ἀπό τοὐς Πέρσες, οἱ ὁποῖοι, ἔχοντας παραβιάσει τά ὅρια τῆς Αὐτοκρατορίας λεηλατοῦσαν καί ἀφάνιζαν τόν πληθυσμό.
Ἐνάντια στήν ἀπειλή αὐτή, ἀνατέθηκε ἀπὸ τὸν ἀρχιστράτηγο ὅλων τῶν βασιλικῶν ταγμάτων Ἀντίοχο, ἡ ἀρχηγία ἑνός μικροῦ σώματος στρατιωτῶν, σ’ ἕναν γενναῖο χριστιανὸ ἀξιωματικό, τὸν Ἀνδρέα.
Οἱ στρατιῶτες ἦταν κυριευμένοι ἀπὸ φόβο, λόγω τοῦ ὅτι ὁ ἐχθρὸς ἦταν πολυάριθμος καὶ εἶχε πολλὲς νῖκες στὸ ἐνεργητικό του. Ὁ Ἀνδρέας όμως, τούς μίλησε με θέρμη γιά τόν Χριστό καί τούς διαβεβαίωσε πὼς ὁ θρίαμβος τῆς νίκης θὰ εἶναι μὲ τὸ μέρος τους, ἂν ὅλοι μὲ πραγματικὴ πίστη ἐπικαλεσθοῦν τὸν παντοδύναμο Θεὸ τῶν χριστιανῶν. Διότι ὅλα τὰ κατορθώματα τῶν χριστιανῶν ἐπιτυγχάνονται «σὺν τῇ δυνάμει τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ».
Πράγματι, τὰ λόγια τοῦ Ἀνδρέα ἀνύψωσαν τὸ ἠθικὸ τῶν στρατιωτῶν, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ συντρίψουν τὸ πολυπληθὲς στράτευμα τοῦ ἐχθροῦ καί, μετά τό ἀνέλπιστο αὐτό κατόρθωμα, νά προσχωρήσουν στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Ἀντίοχος, ἐνώ ἀρχικά ἐπαίνεσε δημόσια τὸ κατόρθωμα αὐτό, ὅταν ἔμαθε ὅτι οἱ στρατιῶτες ἐλκύσθηκαν ἀπὸ τὸν Ἀνδρέα στὸ χριστιανισμό, ἔστειλε 1.000 στρατιῶτες νὰ τοὺς ἀφοπλίσουν καὶ νὰ τοὺς στείλουν στὰ σπίτια τους. Ὁ Ἀνδρέας, ὅμως, μετὰ ἀπὸ συζήτηση εἵλκυσε καὶ αὐτοὺς στὸν χριστιανισμό.
Ἐξοργισμένος τότε ὁ Ἀντίοχος, ἔστειλε εἰδικὸ σῶμα μὲ ἔμπιστους ἀξιωματικοὺς. Αὐτοί, τόν μέν Ἅγιο Ἀνδρέα άπλωσαν ἐπάνω σέ σιδηρά πεπυρωμένη κλίνη ὅπου ἐξέπνευσε, τῶν δέ συντρόφων του ἐκάρφωσαν τάς χείρας έπάνω εἰς τετράγωνα ξύλα μέχρι θανάτου καὶ σκότωσαν ὅλους τούς χριστιανοὺς στρατιῶτες, καί ἔλαβαν ἔτσι ὅλοι τούς στεφάνους τῆς ἀθλήσεως. Ἦταν στὸν ἀριθμὸ 2.593!
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx και http://vatopaidi.wordpress.com
Ἀπολυτίκιο. Ἦχος γ'. Θείας πίστεως.
Θείας πίστεως, τῇ δυvαστείᾳ, προσενήνοχας, ὡς στρατηγέτης, τῷ Παντάνακτι στρατὸν θεοσύλλεκτον· τύπος γὰρ τούτων Ἀνδρέα γενόμενος, μαρτυρικῶς σὺν αὐτοῖς ἠνδραγάθησας. Μεθ’ ὧν πρέσβευε, Κυρίω τῷ σὲ δοξάσαντι, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Στρατηλάτης ἄριστος προβεβλημένος, τῷ Χριστῷ προσήγαγες, μαρτυρικὸν συνασπισμόν, μαθ’ ὧν Ἀνδρέα ἐκραύγαζες· Σὺ τῶν Μαρτύρων Οἰκτιρμὸν ὁ στέφανος.
Μεγαλυνάριον.
Τῇ στρατολογίᾳ τῇ ἀληθεῖ, ἐστράτευσας Μάρτυς, δῆμον Ἅγιον Ἀθλητῶν, μεθ’ ὧν καὶ ἀθλήσας, Ἀνδρέα Στρατηλάτα, ἀγγελικῆς στρατείας, ὤφθης ὁμόσκηνος.