Πατερ ημών ο εν τοις ουρανοίς (Πατέρα μας που βρίσκεσαι στους ουρανούς)
Η προσφώνηση "Πατερ", (δηλαδή Πατέρα) φανερώνει την τρυφερή σχέση που συνδέει τους ανθρώπους με το Θεό. Ο Θεός είναι Πατέρας μας. Δεν είναι τιμωρός, δεν είναι χωροφύλακας της παγκόσμιας ηθικής τάξης, δεν είναι αφέντης ούτε και απρόσιτος κυρίαρχος του σύμπαντος. Ειναι ο πατέρας μας κι εμείς τα παιδιά του. Έχουμε την μοναδική τιμή, η οποία είναι και ευθύνη, να είμαστε παιδιά του Θεού και να μπορούμε να τον φωνάζουμε με το στοργικό προσωνύμιο Πατέρα.
Το να αποκαλούμε το Θεο Πατέρα δεν είναι μόνο μια τυπική προσφώνηση χωρίς κανένα ουσιαστικό νόημα η περιεχόμενο. Πισω από την προσφώνηση αυτή αποκαλύπτεται η αγάπη του Θεού προς εμάς αλλά και υποδηλώνεται η εμπιστοσύνη που καλούμαστε να δείχνουμε σ´ Αυτόν.
Υπάρχει ακόμα και κάτι άλλο που πρέπει να επισημάνουμε. Όταν αποκαλούμε το Θεο Πατέρα έχουμε παράδειγμα για την ποιότητα της πατρικής ιδιότητάς του. Στην παραβολή του Ασώτου, ο Πατέρας (δηλαδή ο Θεός) σέβεται την ελευθερία του παιδιού του έστω κι αν αυτή στρέφεται εναντίον του, αγωνιά για το παιδί του για όσο διάστημα αυτό βρίσκεται μακριά του, κι όταν το παιδί επιστρέφει, διαγράφει τα λάθη και τις αποτυχίες του, το συγχωρεί χωρίς δισταγμό και το αποκαθιστά ξανά ως παιδί του.
Η ομολογία ότι ο Θεός είναι κοινός Πατέρας είναι ταυτόχρονα και μια ομολογία ότι ανάμεσα στους ανθρώπους υπάρχει μια σχέση πνευματικής αδελφοσύνης. Αν οι άνθρωποι έχουμε ένα κοινό πατέρα τότε όλοι είμαστε αδέλφια. Όλοι αποτελούμε μια οικογένεια και όλοι είμαστε ίσοι
Ο τοπικός προσδιορισμός "εν τοις ουρανοίς" δεν πρέπει να ερμηνεύεται κυριολεκτικά αλλά μεταφορικά. Ο Θεός είναι ο Πατέρας μας αλλά η αγαπητική αυτή σχέση δεν καταργεί τη θεϊκή Του ουσία. Αυτός παραμένει Θεός κι εμείς παραμένουμε άνθρωποι. Ειναι η δική του άπειρη συγκατάβαση που μας μετατρέπει σε κατά χάρη παιδιά Του.
Αγιασθήτω το όνομά Σου (Ας αγιασθεί το όνομά Σου)
Εδώ προκύπτει το εξής ερώτημα: Δεν είναι ήδη αγιασμένο το όνομα του Θεού και περιμένει από εμάς να το αγιάσουμε; Και πως μπορεί να αγιαστεί το όνομα του Θεού αν δεν είναι αγιασμένο; Η απάντηση, βέβαια, είναι προφανής. Το όνομα του Θεού είναι ήδη αγιασμένο και η αγιότητά Του (αυτή καθαυτή) δεν επηρεάζεται από τη δική μας κατάσταση. Το νόημα αυτής της αιτήσεως είναι να μας δώσει ο Θεός τη δύναμη να αποκαλύψουμε με τη ζωη μας σε όλους τους ανθρώπους την αγιότητα του Θεού. Δηλαδή η δική μας ζωη να γίνει ένας καθρέφτης στον οποίο να καθρεφτίζεται η αγιότητα του Θεού κι έτσι με την παρουσία μας να κηρύσσεται παντού η αγιότητα του Θεού.
Ελθέτω η βασιλεία Σου (Ας έλθει η βασιλεία Σου)
Καθε Χριστιανός προσδοκεί με όλη τη δύναμη της ψυχή του τον ερχομό της βασιλείας του Θεού γιατί θα είναι μια κατάσταση ζωής στην οποία θα πρυτανεύει η αγάπη, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η χαρά, η ισότητα κι η αδελφοσύνη. Γι' αυτό και όλα όσα κάνει ο Χριστιανός στοχεύουν στον ερχομό της βασιλείας του Θεού. Πως όμως θα έρθει η βασιλεία του Θεού; Όχι βέβαια ουρανοκατέβατη ούτε και με απλά τυπικά ευχολόγια. Η βασιλεία του Θεού έρχεται όταν ο κάθε Χριστιανός εφαρμόζει στη ζωη του όλα όσα η βασιλεία του Θεού επαγγέλλεται. Κι αυτό γιατί αν η βασιλεία του Θεού δεν θρονιαστεί πρώτα στην ψυχή μας δεν πρόκειται να γίνει ποτέ υπαρκτή πραγματικότητα. Γι' αυτό και παρακαλούμε το Θεο να μας ενδυναμώνει για να μετατρέψουμε με τη Χαρη Του τον κόσμο σε δική Του βασιλεία.
Γενηθήτω το θέλημά Σου ως εν ουρανώ και επί της γης (Ας εφαρμοστεί το θέλημά Σου και στη γη όπως και στον ουρανό)
Η εφαρμογή του θελήματος του Θεού είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει πραγματικότητα η βασιλεία του Θεού. Το θέλημα του Θεού είναι η αληθινή καταξίωση του ανθρώπου. Ο άνθρωπος ως δημιούργημα του Θεού, τελειοποιείται και γίνεται αληθινός άνθρωπος όταν και όσο εφαρμόζει στη ζωη του το θέλημα του Θεού. Η εφαρμογή του θελήματος του Θεού χαρίζει στον άνθρωπο ψυχοσωματική αρμονία καθώς αποκαθιστά τις σχέσεις του ανθρώπου με το Θεο, το συνάνθρωπο, την κτίση και τον ίδιο τον εαυτό του. Η απομάκρυνση από το θέλημα του Θεού επιφέρει στον άνθρωπο εσωτερική αναστάτωση καθώς απομακρύνεται από αυτό για το οποίο φτιάχτηκε.
Εννοείται, βεβαίως, ότι η εφαρμογή του θελήματος του Θεού, η φανέρωση της αγιότητάς του αλλά και ο ερχομός της βασιλείας του δεν είναι καταστάσεις που εξαρτώνται μόνο από τη δική μας διάθεση και θέληση. Χωρίς τη βοήθεια και την ενίσχυση από το Θεο τίποτε δεν μπορεί να επιτευχθεί. Γι' αυτό και ο Κυριος μας παροτρύνει να παρακαλούμε το Θεο-Πατέρα να ενισχύει και να ενδυναμώνει τις δικές μας προσπάθειες και να καλύπτει τις πολλές ατέλειές μας.
Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον (Το ψωμί που είναι απαραίτητο για την ουσία μας δώσε μας το σήμερα)
Η αίτηση για το ψωμί έχει διπλή σημασία. Το απαραίτητο για την ουσία μας ψωμί δεν είναι μόνο το υλικό ψωμί, δηλαδή, οι διάφορες υλικές ανάγκες μας, αλλά και η πνευματική τροφή που είναι απαραίτητη σε κάθε άνθρωπο και η οποία είναι η σωστή σχέση με το Θεό. Η διακήρυξη της Παλ. Διαθήκης, την οποία επανέλαβε ο Κυριος, "ουκ επ' άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος", είναι πέρα για πέρα αληθινή και τη βλέπουμε να επαληθεύεται καθημερινά. Ο άνθρωπος δεν αρκείται μόνο με την ικανοποίηση των υλικών αναγκών του. Χρειάζεται και κάτι βαθύτερο και ουσιαστικότερο που θα χορτάσει την πνευματική πείνα και την πνευματική δίψα του. Οι πατέρες της Εκκλησίας πολύ γρήγορα ερμήνευσαν την αίτηση αυτή ως επιθυμία συμμετοχής στη Θεία Ευχαριστία όπου προσφέρεται ως άρτος και οίνος το Σωμα και το Αιμα του Ιησού Χριστού. Γι' αυτό και στη Θ. Λειτουργία η εκφώνηση της Κυριακής Προσευχής γίνεται ελάχιστα πριν από τη στιγμή της Θείας Κοινωνίας.
Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών (Και συγχώρεσε τις αμαρτίες μας, όπως και εμείς συγχωρούμε αυτούς που μας έκαναν κακό)
Το αίτημα αυτό είναι μια δέσμευση που αναλαμβάνουμε έναντι του Θεού. Ζητούμε από το Θεο να μας συγχωρήσει με μέτρο και κριτήριο τη δική μας συγχωρητικότητα. Τόσο να μας συγχωρέσει όσο εμείς συγχωρούμε. Αν εμείς δεν συγχωρούμε τους συνανθρώπους μας τότε δε νομιμοποιούμαστε να ζητήσουμε το έλεος του Κυρίου. Η σχέση με τους συνανθρώπους μας γίνεται το κριτήριο για τη σχέση μας με το Θεό.
Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού (Και μη μας βάζεις σε δοκιμασία αλλά απάλλαξέ μας από τον πονηρό)
Επειδή αναγνωρίζουμε ότι η ζωη είναι συνυφασμένη με πολλές δοκιμασίες και ποικίλους πειρασμούς κι επειδή συναισθανόμαστε την αδυναμία και την ατέλειά μας, παρακαλούμε τον Κυριο να μας προστατεύει από τις παγίδες που στήνει στο δρόμο μας ο πονηρός Διάβολος. Τον ικετεύουμε να μην επιτρέπει στους πειρασμούς να μας καταβάλλουν, να μας απογοητεύουν, να μας απομακρύνουν από την αγάπη Του. Και βέβαια ζητούμε από τον Πατέρα μας να μας απαλλάξει από τη ρίζα, την αιτία και την πηγή της κακίας που είναι ο Διάβολος. Η οριστική επικράτηση της βασιλείας του Θεού είναι αδύνατη χωρίς την τελική εξουδετέρωση του μισόκαλου Σατανά.
