Ἅγιος Ἱερομάρτυρας Ἀντίπας ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Διομιτιανοῦ (81 – 96 μ.Χ.). Ἦταν σύγχρονος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι καί τόν χειροτόνησαν Ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Περγάμου, ὅταν ὁ Θεολόγος καί Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἦταν ἐξόριστος στήν Πάτμο. Στήν Ἀποκάλυψη ὁ Ἅγιος Ἀντίπας ἀποκαλεῖται ἀπό τόν Ἀπόστολο Ἰωάννη πιστός ἱερέας καί μάρτυρας.
Ὡς ἀρχιερέας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Περγάμου, ποίμανε τό λογικό του ποίμνιο μέ κάθε εὐσέβεια καί ἀρετή. Ὄντας Ἐπίσκοπος Περγάμου καί ἐνῷ ἦταν πολύ γέρος, συνελήφθη ἀπό τούς εἰδωλολάτρες, ὅταν οἱ δαίμονες παρουσιάσθηκαν σέ αὐτούς καί τούς εἶπαν ὅτι δέν μποροῦν νά κατοικοῦν στόν τόπο ἐκεῖνο ἐξαιτίας τοῦ Ἀντίπα. Γι’ αὐτό ὁδηγήθηκε στόν ἡγεμόνα καί ἐξαναγκάστηκε μέ βία νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό καί νά θυσιάσει στά εἴδωλα. Ἐκεῖνος (ὁ ἡγεμόνας) κατέβαλε κάθε προσπάθεια νά πείσει τόν Ἅγιο νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό, λέγοντάς του ὅτι τά παλαιότερα εἶναι πολυτιμότερα, ἐνῷ ἐκεῖνα πού ἐμφανίζονται πρόσφατα δέν ἔχουν καμία ἀξία.
Τοῦ εἶπε δηλαδή ὅτι ἡ θρησκεία τῶν ἐθνικῶν, ἡ εἰδωλολατρία, εἶναι παλαιά, αὐξήθηκε διά μέσου τῶν αἰώνων καί ἔχει πολλούς ὀπαδούς, γι’ αὐτό καί εἶναι πολύ σπουδαιότερη ἀπό τήν πίστη τῶν Χριστιανῶν, πού ἐμφανίσθηκε τελευταῖα καί ἔχει πολύ λίγους πιστούς. Στό ἐπιχείρημα αὐτό τοῦ ἡγεμόνος ὁ Ἅγιος ἀπάντησε μέ τήν ἱστορία τοῦ Κάιν. Εἶπε δηλαδή σέ αὐτόν, ὅτι ἡ ἀδελφοκτονία τοῦ Κάιν, ἂν καί αὐτός εἶναι πολύ ἀρχαιότερος, προκάλεσε καί προκαλεῖ τόν ἀποτροπιασμό σέ ἄπειρα πλήθη ἀνθρώπων καί οὐδείς εὐσεβής ἄνθρωπος τή ζηλεύει. Ὁ ἡγεμόνας ἐξοργίσθηκε πάρα πολύ ἀπό τήν ἀπάντηση τοῦ Ἀντίπα καί τότε ἔδωσε ἐντολή νά τόν ρίξουν σέ ἕνα πυρωμένο χάλκινο ὁμοίωμα βοδιοῦ, ὅπου τελειώθηκε ὁ βίος του, τό ἔτος 92 μ.Χ.
Τό ἱερό λείψανό του ἐνταφιάσθηκε στήν Ἐκκλησία τῆς Περγάμου καί ἀναβλύζει ἀενάως μύρο καί ἰάσεις, ἡ δέ Σύναξή του ἐτελεῖτο στό πάνσεπτο Ἀποστολεῖο τοῦ Ἁγίου καί πανευφήμου Ἀποστόλου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, κοντά στήν Μεγάλη Ἐκκλησία.
Ναός τοῦ Ἁγίου Ἀντίπα ὑπῆρχε κατά τόν 9ο αἰώνα μ.Χ. στήν Κωνσταντινούπολη καί ἕτερος, ἐπίσης, κείμενος μεταξύ τῶν χωρίων Ἁγίου Στεφάνου καί Ρηγίου (Κιουτσούκ – Τσεκμετζέ).
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Μυροβλήτην τόν θεῖον καί Μαρτύρων τόν σύναθλον, τόν πανευκλεῆ Ἱεράρχην καί Περγάμου τόν πρόεδρον, τιμήσωμεν Ἀντίπαν οἱ πιστοί, ὡς τάχιστον καί μέγαν ἰατρόν, τῆς δεινῆς ὀδόντων νόσου, καί πρός αὐτόν ἀπό ψυχῆς βοήσωμεν· δόξα τῷ σέ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σέ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τόν Ἱεράρχην καί κλεινόν Μεγαλομάρτυρα,
Τόν πολιοῦχον τῆς Περγάμου τόν πανάριστον
Καί ἐχθροῦ κοινοῦ ἀντίπαλον τόν Ἀντίπαν
Κατά χρέος εὐφημήσωμεν ἐν ᾄσμασιν
Ὡς τούς πάσχοντας ὀδόντας θεραπεύοντα·
Πόθῳ κράζοντες, χαίροις, Πάτερ τρισόλβιε.
Μεγαλυνάριον.
Ὁ Περγάμου πρόεδρος καί φρουρός, καί τῆς εὐσεβείας, θεορρήμων ὑφηγητής, ὁ τῶν Ἀποστόλων, ὁμόχρονος καί σύμπνους, τιμάσθω μοι Ἀντίπας, ὁ ἱερόαθλος.
