Ὁσία Ματρώνα ἔζησε στή Θεσσαλονίκη καί συγκαταλέγεται μεταξύ τῶν Μαρτύρων τῶν πρώτων αἰώνων τῆς Ἐκκλησίας μας, κατά τήν περίοδο τῶν διωγμῶν. Ὑπῆρξε ἀκόλουθος μιᾶς πλούσιας καί εὐγενοῦς Ἰουδαίας, μέ τό ὄνομα Παντίλλα ἢ Παυτίλλα, ἡ ὁποία ἦταν σύζυγος τοῦ στρατοπεδάρχη τῆς Θεσσαλονίκης. Καθημερινά συνόδευε τήν κυρία της στή συναγωγή τῆς πόλεως, ὅπου ὡστόσο δέν πήγαινε ἡ ἴδια, διότι κρυφά κατέφευγε σέ χριστιανικό ναό, γιά νά προσευχηθεῖ.
Μοιραῖα, ὅμως, ἐπειδή γιά πολύ καιρό ἡ Ματρώνα ξεγελοῦσε τήν κυρία της, μία λάθος κίνηση στάθηκε ἀφορμή γιά νά ἀποκαλυφθεῖ ἡ ταυτότητά της. Σέ μία ἑορτή τῶν Ἰουδαίων, κατά τήν ὁποία συνήθιζαν νά τρῶνε πικρά χόρτα καί ἄζυμα, ἡ Ματρώνα ἄργησε νά ἐπιστρέψει ἀπό τό ναό καί ὅταν ἔφθασε στήν συναγωγή γινόταν ἡ τελετή τῶν Ἐπιτιμίων. Ἕνας ἀπό τούς δούλους τῆς Παντίλλας κατήγγειλε ὅτι ἡ Ματρώνα ἦταν Χριστιανή καί ὅτι ἐξαπατᾶ τήν κυρία της, φροντίζοντας κάθε φορά πού αὐτή προσερχόταν στήν συναγωγή, ἐκείνη νά πηγαίνει στήν Ἐκκλησία. Αὐτό προκάλεσε τήν ὀργή τῆς Παντίλλας, πού δέν δίστασε, ξεσπώντας σέ κραυγές, νά τήν κατηγορήσει ὅτι εἶναι ἐχθρική πρός αὐτήν. Διέταξε ἀμέσως τήν σύλληψή της καί, ἀφοῦ τήν συνέλαβαν καί τήν ἔδεσαν, ἄρχισαν νά τήν μαστιγώνουν. Ἡ Ματρώνα, ὅμως, μέ παρρησία δήλωσε ὅτι εἶναι Χριστιανή καί ὅτι, ἂν καί ἡ κυρία της ἐξουσίαζε τό σῶμα της καί τήν ἴδια της τήν ζωή, ὡστόσο δέν μποροῦσε νά τήν μεταπείσει σέ ὅσα πίστευε.
Ἡ Παντίλλα, ἀφοῦ τήν ἁλυσόδεσε, διέταξε νά τήν φυλακίσουν καί νά σφραγίσουν τήν πόρτα τοῦ κελιοῦ της. Ἔπειτα ἀπό τρεῖς ἡμέρες, νωρίς τό πρωί, πῆγε ἡ ἴδια νά δεῖ ἂν ἡ Ματρώνα ζεῖ. Ἔκπληκτη διαπίστωσε ὅτι εἶχε ἐλευθερωθεῖ ἀπό τά δεσμά της καί στεκόταν φωτεινή ψάλλοντας, χωρίς νά ἔχει τό παραμικρό ἴχνος τραύματος καί βασανισμοῦ. Ἐξοργισμένη ἡ Παντίλλα διέταξε νά δέσουν πάλι τήν Ματρώνα καί νά τήν μαστιγώσουν ἀνηλεῶς. Ἐκείνη, ἔκπληκτη γιά τήν ἰδιαίτερη σκληρότητα τῆς κυρίας της, τήν ρώτησε γιατί τήν βασάνιζε, ὀμολογώντας ὡστόσο τήν πίστη της στόν Χριστό. Καταπονημένη ἀπό τά βασανιστήρια καί μήν μπορώντας νά σταθεῖ στά πόδια της, ἡ Ματρώνα κλείσθηκε καί πάλι στήν φυλακή.
Ἔπειτα ἀπό τρεῖς ἡμέρες, ὅταν ἡ Παντίλλα ἐπισκέφθηκε τό κελί τῆς φυλακῆς τῆς Ἁγίας, ἀντίκρισε τό ἴδιο θέαμα. Τήν Μάρτυρα ἀπελευθερωμένη ἀπό τά δεσμά της, μέ τό ἴδιο φωτεινό πρόσωπο, παρά τά βασανιστήρια καί τήν πεῖνα πού ὑπέστη ἐπί δεκατέσσερις ἡμέρες. Τότε ἡ κυρία της, γεμάτη ὀργή, διέταξε νά δέσουν τήν Ματρώνα σέ δρύϊνα ξύλα καί νά τήν βασανίσουν. Ἐξαντλημένη ἡ Ἁγία ἀπό τίς μαστιγώσεις καί μέ τό σῶμα της γεμάτο σημάδια, ψέλλισε μέ ἀδύναμη φωνή λίγες λέξεις προσευχῆς καί παρέδωσε τό πνεῦμα της.
Ἡ Παντίλλα διέταξε τότε κάποιον μέ τό ὄνομα Στρατόνικος, νά τυλίξει τό λείψανο τῆς Ἁγίας σέ δέρμα καί στήν συνέχεια νά τό ρίξει ἔξω ἀπό τά τείχη τῆς πόλεως. Τό ἱερό λείψανό της τό παρέλαβαν οἱ Χριστιανοί καί τό ἐνταφίασαν μέ εὐλάβεια κοντά στήν Λεωφόρο, δηλαδή τήν Ἐγνατία ὁδό. Μετά τό τέλος τῶν διωγμῶν, ὁ Ἐπίσκοπος Θεσσαλονίκης Ἀλέξανδρος πῆρε τό σκήνωμα τῆς Μάρτυρος καί τό μετέφερε μέσα στήν πόλη καί, ἀφοῦ ἔκτισε ναό, τό ἀπέθεσε ἐντός αὐτοῦ.
Τήν ἐποχή τῆς Φραγκοκρατίας, ὅμως, τό σκήνωμα τῆς Ἁγίας μεταφέρθηκε στήν Βαρκελώνη καί ἐναποτέθηκε σέ ναό, πού καταστράφηκε κατά τήν διάρκεια τοῦ Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ἐκτός τῶν τειχῶν τῆς Θεσσαλονίκης ὑπῆρχε καί μονή ἀφιερωμένη στήν Ἁγία Ματρώνα.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Τήν ὡραιότητα.
Γνώμην ἀήττητον, Ματρῶνα φέρουσα, πίστιν τήν ἔνθεον, ἄσυλον ἔσωσας, μή δουλωθεῖσα τήν ψυχήν, Ἑβραίων τῇ ἀπηνείᾳ· ὅθεν ἀριστεύσασα, καί τόν δόλιον κτείνασα, μυστικῶς νενύμφευσαι, τῷ Δεσπότῃ τῆς κτίσεως. Αὐτόν οὖν ἐκτενῶς ἐκδυσώπει, πάσης ἡμᾶς ῥυσθῆναι βλάβης.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τά ἄνω ζητῶν.
Φωτί νοητῷ, Ματρῶνα ἀτενίζουσα, εἱρκτῆς τήν φρουράν, ὡς θάλαμον λελόγισαι, ἐξ ἧς Μάρτυς ἔδραμες, πρός παστάδα πάμφωτον κράζουσα· Τῇ σῇ Λόγε θείᾳ στοργῇ, μαστίγων τήν πεῖραν, καθυπέστην φαιδρῶς.
Μεγαλυνάριον.
Οὐδόλως δεδούλωσαι τήν ψυχήν, ἀλλ’ ἐλευθερίᾳ, ἐνδιέπρεψας εὐσεβεῖ, καί ἀρρενωθεῖσα, τήν φρένα ὦ Ματρῶνα, ἠγώνισαι ἀνδρείως, κατά τοῦ ὄφεως.
