«Τί ποιήσω ἵνα ἔχω ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω;»

Άρωμα πνευματικής ανησυχίας αγαπητοί μου αδελφοί, αποπνέει το ερώτημα του «νεανίσκου» της σημερινής ευαγγελικής περικοπής και συγχρόνως μεταφυσική αναζήτηση, αλλά και της ελπίδος επιβεβαίωση. Θέλει, ποθεί να εισέλθη στην ζωή. Ο πόθος της τελειότητας και της εισόδου στην αιώνιο ζωή ταιριάζει, αρμόζει στο νέο αυτό άνθρωπο, ο οποίος τα έχει όλα. «Ἦν γὰρ ἔχων κτήματα πολλά». Με αγαθή προαίρεση και καλοπροαίρετη διάθεση απευθύνεται στον Ιησού «γονυπετῶν» αφήνοντας την επιθυμία του για την άλλη ζωή να εκφρασθεί.

Ο Ιησούς έχει μπροστά του την περίπτωση ενός συμπαθέστατου νέου ανθρώπου, που εκτελεί επακριβώς τα θρησκευτικά του καθήκοντα σύμφωνα με το νόμο, αλλά δεν μπορεί να καταλάβει την απόλυτη και καθολική απαίτηση του Θεού για τον όλο άνθρωπο και όχι για ορισμένες μόνο εκδηλώσεις του. «Τί ἀγαθὸν ποιήσω ἵνα ἔχω ζωὴν αἰώνιον; » Ερώτημα που προϋποθέτει την αντίληψη των Ιουδαίων ότι η αιώνιος ζωή αποκτάται με τα έργα που κάνει ο άνθρωπος, αντίληψη που απέχει πολύ από την αλήθεια που αποκαλύπτεται δια του Χριστού, ότι η ζωή αποτελεί δώρο του Θεού που προσφέρεται σε όσους πιστεύουν στο Χριστό. «Ζωὴ αἰώνιος» σύμφωνα με την ιουδαϊκή αντίληψη είναι η ζωή του μέλλοντος αιώνος που αρχίζει δια της αναστάσεως.

«Δοῦλε πονηρέ, οὐκ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆσαι τὸν σύνδουλόν σου, ὡς καὶ ἐγὼ σὲ ἐλέησα;»

γαπητοί μου αδελφοί μου, συγχώρησις και ανεξικακία αναδεικνύονται σήμερα από την σχετική ευαγγελική διήγηση. Ο Κύριος φιλάνθρωπος και πολυέλεος, μακρόθυμος και συμπαθής απλόχερα παρέχει την συγχώρηση και επισφραγίζει την άφεση σε όσους το ζητούν με ειλικρίνεια. Και επειδή ακριβώς συγχωρεί τόσο πολύ και τόσους πολλούς, απαιτεί από μας να μιμούμεθα την δική Του μακροθυμία και συγχωρητικότητα και να επιδικνύουμε προς όσους μας έχουν πταίση ανοχή, ανεξικακία και συγχώρηση. Είναι Θεός αγάπης, ευσπλαγχνίας και οικτιρμών, ο γλυκύς Ιησούς και απέραντος ωκεανός του θείου ελέους. Αρκεί σ Αυτόν η αναγνώριση της αστοχίας μας, της αμαρτίας μας και η επίκλιση της αγαθότητός Του, για να σβήση το χρέος και να μας απαλλάξη από την ευθύνη και την ενοχή. Όσοι τολμήσουν να γευθούν τους καρπούς της ανεξικακίας και συγχωρητικότητος, όσοι έκαναν αυτή τη θεάρεστη υπέρβαση, έγιναν Ναός του Θεού και μέτοχοι της αγάπης και της ειρήνης του Χριστού. Όπλα ακαταμάχητα η αγάπη και η ειρήνη του Χριστού, ως καρπός του Αγίου Πνεύματος και ως συνέπεια της συγχωρητικότητος και της ανεξικακίας.

Ο Απόστολοςς Παύλος μας πληροφορεῖ «λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν», και τούτο το δύσκολο με το ανθρώπινο κριτήριο γίνεται κατορθωτό ως αποτέλεσμα της ανεξικακίας και της συγχωρητικότητος. Ακούσατε την ευαγγελική διήγηση, ακούσατε την παραβολή του σκληρού και αχάριστου δούλου. Μήπως τάχα δεν καταλάβατε ότι η παραβολή δείχνει την μεγάλη φιλανθρωπία του Θεού μα και την εξίσου μεγάλη απανθρωπία του ανθρώπου; Ο Θεός χαρίζει χρέος μεγάλο, ο άνθρωπος «πνίγει» τον συνάνθρωπό του για ασήμαντη οφειλή.

Ο αχάριστος και σκληροκάρδιος οφειλέτης καθόλου δεν συγκινείται από την δωρεά του Θεού, την διαγραφή του δανείου, το χάρισμα της οφειλής. Καθόλου δεν τον ευαισθητοποιεί η ευσπλαγχνία του Θεού προς αυτόν και γι αὐτὸ δεν επιδεικνύει συμπεριφορά επιεικείας και ανοχής, συγχωρητικότητος και ανεξικακίας στον συνάνθρωπό του και κινδυνεύει να γνωρίση την οργήν του Θεού. Εις την του «Δεσπότου φιλανθρωπία» απαντά προκλητικά η του «δούλου απανθρωπία» γι αὐτὸ παραδίδεται εις τους «βασανιστάς» προς τιμωρία.

Το ευαγγελικό ανάγνωσμα της σημερινής Κυριακής, ευλογημένοι μας Χριστιανοί, μπορεί να χωρισθεί σε δυο μέρη. Στο πρώτο περιλαμβάνεται η περιγραφή του θαύματος της θεραπείας του σεληνιαζομένου νέου, ενώ στο δεύτερο που είναι συνέχεια του προηγουμένου, γίνεται διάλογος μεταξύ του Κυρίου και των μαθητών Του περί της δυνάμεως της πίστεως. Αφού ο Κύριος μίλησε γι’ αυτή, εξειδίκευσε το λόγο Του στα δαιμόνια που είχαν κυριεύσει το νέο εκείνο και είπε. «Τοῦτο δέ τό γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μή ἐν προσευχή καί νηστεία». Δηλαδή, αυτό το είδος των δαιμονίων δεν βγαίνει από τον άνθρωπο, παρά με προσευχή, και νηστεία.

Στην κορυφή των ιδιαιτέρων χαρισμάτων με τα οποία ευεργετήθηκε ο άνθρωπος από το Θεό είναι η προσευχή. Τιμή και δόξα θεωρείται να συνομιλήσει ένας απλός πολίτης με κάποιον από τους μεγάλους κοσμικούς άρχοντας. Τι είναι τότε η συνομιλία που γίνεται οποτεδήποτε μεταξύ του Χριστιανού και του απείρου και πανάγαθου Θεού; Ο άπειρος, ο αιώνιος, ο πάνσοφος και παντοδύναμος Θεός στρέφεται προς την ανθρώπινη εκείνη φωνή που του φωνάζει και τον αναζητεί, και την ακούει και απαντά όσο και όταν πρέπει για τη δική μας ωφέλεια.

Μεγαλειώδης πράγματι και σωτήρια είναι η ώρα αυτή της επικοινωνίας του θείου και του ανθρώπινου. Δεν υπάρχει ωραιότερη, ιερώτερη και ωφελιμότερη στιγμή από εκείνη της προσευχής μας. Είτε είναι κρυφή φωνή της ψυχής μας, ή εξωτερική φραστική εκδήλωση, είτε αλάλητος στεναγμός στην ώρα του πόνου της δοκιμασίας, είτε είναι ψαλμικό τραγούδι ευγνωμοσύνης, είτε είναι ύμνος δοξολογίας για το άπειρο μεγαλείο του Θεού, είτε θερμή ευχαριστία για το πλήθος των ευεργεσιών του Κυρίου προς τον άνθρωπο.

Οποιαδήποτε κίνηση αναφοράς στο Θεό, αδελφοί μου, είναι χρυσός στολισμός της ψυχής μας, είναι ώρα εξοπλισμού και δυνάμεως. Μην παραλείπουμε, λοιπόν, ποτέ. Προσευχή με πίστη, με αγάπη για τους άλλους, με ταπείνωση, χωρίς διακοπή, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε». Το δεύτερο ισχυρό όπλο, για το οποίο μίλησε σήμερα ο Κύριος είναι η νηστεία. Και βρισκόμαστε επικαίρως στην περίοδο της νηστείας του Δεκαπενταυγούστου. Είναι κάτι που δεν έχουμε δικαίωμα ούτε να το αγνοήσουμε, ούτε να το αμελήσουμε.

Ας αδιαφορούν, ή άς έχουν άλλη γνώμη πολλοί «ἐκσυγχρονιστές», Χριστιανοί. Δεν είναι η νηστεία ούτε αναχρονισμός, ούτε άχρηστη άσκηση. Η πρώτη εντολή που δόθηκε από το Θεό στους Πρωτόπλαστους ήταν η εντολή της νηστείας. Στην εποχή της Παλαιάς Διαθήκης η νηστεία είναι η βασική πνευματική άσκηση. Ο ίδιος ο Κύριος άλλωστε έδωσε το παράδειγμα με τη νηστεία Του στην έρημο επί σαράντα ημέρες. Τη νηστεία ευσεβείς Χριστιανοί, την επιβάλλουν λόγοι οικονομικοί, και λόγοι υγείας. Ο σπουδαιότερος όμως σκοπός αυτής είναι πνευματικός.

Η Εκκλησία ζητά να συνηθίσει τους πιστούς της στην υπακοή και τη πειθαρχία. Επί πλέον η αποχή από τις υλικές απολαύσεις καθιστά ευκολότερο τον αγώνα στη μάχη εναντίον του κακού εαυτού μας και διευκολύνει τη ψυχή μας στην προσευχή. Πολλοί Χριστιανοί, παραμελούν την πνευματική ζωή το καλοκαίρι. Εσείς αδελφοί μου, μη θεωρήσετε περιττά και άχρηστα τα όσα λέγονται και γράφονται σήμερα εδώ. Η ζωή των Χριστιανών δεν είναι εποχική. Είναι μόνιμος αγώνας και επαγρύπνηση. Όπου και άν βρισκόμαστε, άς σκεφθούμε.

Η ζωή και η δράση δεν σταματά ποτέ. Πώς είναι δυνατό να σταματήσουμε εμείς τον αγώνα μας; Λοιπόν, αδελφοί μου, η μόνη λύση είναι ο Χριστός. Και όλοι εμείς άς απευθυνθούμε με θέρμη σ΄Αυτόν, λέγοντάς Του. Πιστεύουμε Κύριε, στην παντοδυναμία στην αλήθεια του ευαγγελίου και της Εκκλησίας Σου. Κι άν προς στιγμή ολιγοπιστούμε, μας αρκεί ένας σεισμός, ένας κατακλυσμός, ή μια ασθένεια για να αποκαλυφθεί η γύμνια και η αδυναμία μας. Φώτιζέ μας και κράτησέ μας κοντά Σου, μέσα στην Ορθοδοξία μας.

Κι άν Κύριε, ο αιώνιος εχθρός μας ο διάβολος, από μίσος μας παρασύρει πολλές φορές στα δεσμά της αμαρτίας, βοήθησέ μας να απαλλαγούμε από το φορτίο αυτό. Η ακράδαντη πίστη στον Θεό, η προσευχή και η άσκηση μέσα από τη νηστεία, αποτελούν και σήμερα, που όλα γύρω μας κλονίζονται και τείνουν να καταρρεύσουν, τα εχέγγυα της πνευματικής μας ανόρθωσης. Η ζωή μας είναι καρπός γλυκύτατος, όταν την αφήνουμε να αναπτύσσεται σταθερά μέσα στο ευαγγέλιο και την Χάρη του Κυρίου Μέσα σε αυτή να ζούμε και εμείς, να κινούμαστε, να προσευχόμαστε και θα είμαστε πάντοτε ευλογημένα παιδιά του Θεού. Αμήν.

«Θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι, μὴ φοβεῖσθε»

Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή, αδελφοί μου, ακούσαμε για το θαύμα της καταπαύσεως της τρικυμίας της θαλάσσης, καθώς επίσης βλέπουμε και την ειρηνική κατάπαυση της τρικυμίας των λογισμών των μαθητών του Χριστού που ήταν φοβερότερη. Έτσι την αξιολόγησε ο Κύριος, γι αὐτὸ πρώτα κατέπαυσε την τρικυμία της ολιγοπιστίας του Αποστόλου Πέτρου λέγοντας: «Ὀλιγόπιστε εἰς τί ἐδίστασας;». Έπειτα ανέβηκε στο πλοίο και αμέσως εκόπασε ο άνεμος. Ο Ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύοντας την περίπτωση του Αποστόλου Πέτρου που, ενώ βάδιζε πάνω στα κύματα όσο είχε τα μάτια του εστραμμένα προς τον Ιησού, έπειτα βυθιζόταν, λέγει ότι «ο Κύριος την στιγμή εκείνη δεν κατέπαυσε τον άνεμο αλλά άπλωσε το χέρι Του και τον έπιασε λέγοντας; «ὀλιγόπιστε εἰς τί ἐδίστασας».

Με τον τρόπο αυτό ο Κύριος έδειξε ότι την μεταβολή στον Πέτρο δεν την έκανε η δύναμη του ανέμου αλλά η ολιγοπιστία του. Αν η πίστη του δεν ασθενούσε, τότε εύκολα θα μπορούσε να αντιμετωπίση τον άνεμο. Γι αὐτὸ ο Κύριος τον έπιασε από το χέρι και αφήνει τον αέρα να πνέη, δείχνοντας ότι ο άνεμος δεν μπορεί να κάνη κανένα κακό, όταν η πίστη είναι σταθερή. Αδελφοί μου, τα στοιχεία της φύσεως «ἦν γὰρ ἐναντίος ὁ ἄνεμος» σε κίνδυνο μεγάλο το πλοίο και τους επιβαίνοντες μαθητές υποβάλλουν. Ο Χριστός όμως δεν αφήνει για πολύ μόνους τους μαθητές και χωρίς βοήθεια.

Εμφανίζεται σε αυτούς περιπατών επί της θαλάσσης, διαλύει την ταραχή και την υποψία τους ότι βλέπουν φάντασμα και τους ενθαρρύνει λέγοντας «θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι• μὴ φοβεῖσθε». Η ενθαρρυντική αυτή προσφώνηση του Ιησού δημιουργεί βαθειά αίσθηση και συγκίνηση στους μαθητές και το βίωμα αυτό μας οδηγεί στη βεβαιότητα ότι ο Κύριός μας ευρίσκεται συνεχώς στο πλευρό του σκάφους η καλύτερα επάνω σε αυτό, τόσο μεν της Εκκλησίας όσο και στο σκάφος ενός εκάστου μέλους της Εκκλησίας, και δεν πρέπει να φοβούμαστε η να χάνουμε το θάρρος μας, όταν τα κύματα και οι τρικυμίες της ζωής μας ταράζουν και θέλουν να μας κλονίσουν.

Αν πάλι συμβεί να κλονισθούμε, να βυθισθούμε, μη διστάσουμε να πούμε: «Κύριε σῶσόν με» και όπως, παρ ότι εχαρακτήρισε «ὀλιγόπιστον» τον Πέτρο, ο Κύριος του έδωκε χείρα βοηθείας, έτσι θα κάνει και σε εμάς λέγοντας «θαρσεῖτε ἐγώ εἰμι». Με το επεισόδιο αυτό, που οφείλεται βέβαια στον αυθόρμητο χαρακτήρα του Πέτρου και στην ελλιπή πίστη του προ του φωτισμού του Αγίου Πνεύματος, συνειδητοποιεί κανείς την παρουσία του Κυρίου δίπλα του, λαμβάνει ενίσχυση και σταθεροποείται στην πίστη του. Αδελφοί μου, και εμείς είμαστε μέσα στο σκάφος, το πλοίο της Εκκλησίας, που είναι εκτεθειμένο στην τρικυμία του παρόντος κόσμου.

Όποιος προς στιγμήν τρομοκρατηθή από τον ισχυρό άνεμο των φθοροποιών δυνάμεων του κόσμου, κινδυνεύει να καταποντισθή. Όποιος όμως βεβαιωθή ότι με την προσευχή «Κύριε σῶσόν με» ο Κύριος θα σπεύση αμέσως ως βοηθός και σωτήρ, ως νικητής των αντιθέτων δυνάμεων, ως Υιός του Θεού και αρχηγός της Εκκλησίας, αυτός σωθήσεται. Εἰς τὸ «θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι, μὴ φοβεῖσθε» της ευαγγελικής περικοπής, πρέπει να αναγνωρίσουμε τη ρητή υπόσχεση του Κυρίου μας προς τα μέλη της Εκκλησίας Του, ότι εν μέσω των τρικυμιών του βίου, των διωγμών, των θλίψεων, των αντιθέτων δυνάμεων και των λοιπών εμποδίων.

Εκείνος θα ευρίσκεται στο πλευρό μας «πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν, ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος». Φίλοι μου, αν με μεγαλύτερη προσοχή μελετήσουμε την ευαγγελική περικοπή, θα διαπιστώσουμε ότι οι μαθητές μαζί με τον αγώνα τους, διακατέχονται και από το αίσθημα της αγωνίας. Έχουν βεβαίως τη δικαιολογία τους. Δεν ήταν μόνο ότι η θύελλα μαινόταν, αλλά απουσίαζε και ο Χριστός, στον οποίο είχαν στηρίξει τις ελπίδες τους. Μάλλον τον είχαν λησμονήσει μέσα στην ταραχή και το φόβο τους. Ο Κύριος όμως προσευχόταν και σε λίγο απήλθε προς αυτούς περιπατών επί των κυμάτων.

Ο Πέτρος, όταν είδε τον άνεμο ισχυρό, εφοβήθη. Να λοιπόν η αγωνία, ο φόβος ως αποτέλεσμα της ολιγοπιστίας. Η αντιμετώπιση της τρικυμίας συνδέεται με τον Χριστό. Η του ανέμου κατάπαυση και ειρήνευση δεν είναι αποτέλεσμα καλών και ευσεβών σκέψεων αλλά προϊόν της θείας χάριτος. Εφοβήθη ο Πέτρος. Σε μία έξαρση λυρισμού και ψυχικής ανατάσεως προς τον Θεό ο Ευαγγελιστής Ιωάννης διδάσκει «φόβος οὐκ ἔστι ἐν τῇ ἀγάπῃ, ἀλλ᾿ ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον, ὅτι ὁ φόβος κόλασιν ἔχει». Πηγή του φόβου είναι η ενοχή η οποία αποκλείει το συναίσθημα της προς τον Θεόν αγάπης, άρα και της ασφαλείας.

Είναι φρόνιμο και απαραίτητο να είναι η συνείδησή μας τακτοποιημένη απέναντι του Θεού, γιατί μόνο τότε νιώθουμε ειρήνη και χαρά και έχουμε την βεβαιότητα ότι ο Χριστός μας είναι η ισχύς, το στερέωμα, η καταφυγή και ο ρύστης μας. Αμήν

«Καὶ ἔφαγον πάντες καὶ ἐχορτάσθησαν».

ΚΟΥΣΑΤΕ, αγαπητοί μου, το ιερό και άγιο ευαγγέλιο. Τι είναι το Ευαγγέλιο; Είναι ένα βιβλίο. Είναι το ωραιότερο βιβλίο που υπάρχει στον κόσμο. Εάν όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, άντρες και γυναίκες, εγγράμματοι και αγράμματοι, επιστήμονες και εργάτες, όλοι εν γένει, εφαρμόζαμε όσα λέει το Ευαγγέλιο, αυτή η γη θα ήταν παράδεισος ενώ τώρα, που παραβαίνουμε όλοι τις εντολές του Κυρίου, η γη, ο πλανήτης αυτός, κινδυνεύει να γίνει κόλασης. Τι λέει το ευαγγέλιο σήμερα; Διηγείται ένα από τα θαύματα, τα μεγάλα και αναρίθμητα θαύματα, που έκανε ο Χριστός στον κόσμο αυτόν.

Μετράς τα άστρα του ουρανού; μετράς τα φύλλα των δέντρων; μετράς τις σταγόνες των ωκεανών; Άλλο τόσο μπορείς να μετρήσεις τα θαύματα, που έκανε, κάνει και θα κάνη μέχρι συντελείας των αιώνων ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Ποιο το θαύμα; Όταν κάποτε ο Χριστός μας κουράστηκε διότι ήταν και τέλειος άνθρωπος και έφερε όλα τα γνωρίσματα της ανθρωπίνης φύσεως πλην της αμαρτίας, αισθάνθηκε την ανάγκη αναπαύσεως. Βγήκε λοιπόν στην έρημο για να αναπαυθεί λίγο από τους κόπους και τους μόχθους της επιγείου ζωής.

Αυτό το πληροφορήθηκε ο κόσμος, ο οποίος τον ζητούσε. Και, παρά την απόσταση, βάδισαν χιλιόμετρα και πήγαν να τον βρουν. Τον βρήκαν πράγματι. Και ο Χριστός, όταν τους είδε εκεί στην έρημο, τους σπλαχνίστηκε και θεράπευσε όλους τους αρρώστους που του είχαν φέρει. Και μετά; Άρχισε να τους διδάσκει. Ήταν τόσο γλυκειά η διδασκαλία του, ώστε οι ώρες περνούσαν κι αυτοί δεν χόρταιναν να ακούνε. Έγινε μεσημέρι, πέρασε το μεσημέρι, κόντευε να βασιλέψει ο ήλιος, και εκείνοι άκουγαν τα λόγια του Χριστού.

«Ὁρᾶται μηδείς γινωσκέτω»

λόκληρη η επίγεια ζωή του Κυρίου ήταν μια ευεργεσία, το έργο του μια φιλανθρωπία, το πέρασμά του από τον κόσμο μια απέραντη ελεημοσύνη. Αν θα ήθελε κανείς να περιγράψει τον σκοπό του ερχομού του στη γη, της ενανθρωπήσεως και όλη τη σημασία του μυστηρίου της θείας οικονομίας, τα θαύματα, τη διδασκαλία, το πάθος και την ανάσταση, δεν θα εύρισκε φράση περισσότερο επιγραμματική από τις δύο λέξεις του Αποστόλου Λουκά, ότι ο Κύριος «διῆλθεν εὐεργετῶν».

Ο Χριστός, Θεός της αγάπης, του ελέους και των οικτιρμών, δεν θα ήταν δυνατόν παρά να διδάξει και να ζητήσει την εφαρμογή της μεγάλης εντολής της ελεημοσύνης. Ο Χριστός, ως «οἰκτίρμων καί ἐλεήμων», ζητά να είμαστε και εμείς ελεήμονες, σπλαχνικοί και φιλάνθρωποι, «ὥσπερ ὁ Πατήρ ὁ οὐράνιος». Ανάμεσα στους εννέα μακαρισμούς που αποτελούν το χριστιανικό μας σύνταγμα, το πολίτευμα των πιστών, τον καταστατικό χάρτη του ουρανού. Ξεχωριστή θέση παίρνουν οι ελεήμονες, με την διαβεβαίωση «ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται». Μεγάλη η αρετή της ελεημοσύνης, γιατί απαιτεί θυσία και αυταπάρνηση.

Δύσκολα ξεκολλάει ο άνθρωπος από όσα έχει στην κατοχή του και δυσκολότερα μπορεί να τα διαθέσει για τους άλλους. Χρειάζεται αγάπη πραγματική και ηθική τελειότητα. Εκείνο μόνο που απαιτεί ο Κύριος και θέτει σαν χρυσό κανόνα στην ελεημοσύνη είναι να γίνεται σωστά, όπως πρέπει, χωρίς πονηρά και επιδεικτικά μέσα και σκοπούς που μολύνουν τα καλά έργα. Η ελεημοσύνη πρέπει να γίνεται ταπεινά, αγνά, με στοργή και σύνεση, ώστε αυτός πού ελεεί να μην είναι επιδεικτικός, υπερόπτης, αλαζόνας και εκείνος που δέχεται την ελεημοσύνη να μην έχει τη συναίσθηση πώς υποτιμάται και πώς ξεπέφτει η αξιοπρέπειά του.

«Ὑμεῖς ἐστὲ τὸ φῶς τοῦ κόσμου»

σημερινή ευαγγελική περικοπή, αδελφοί μου, μας τοποθετεί ενώπιον ενός προβλήματος που δεν είναι άλλο από την εν πράξει χριστιανική ζωή. Η Εκκλησία μας τιμά σήμερα τους εξακοσίους τριάκοντα φωτοφόρους πατέρες της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου, οι οποίοι στο ευαίσθητο αυτό θέμα της χριστανικής πράξεως υπήρξαν απολύτως συνεπείς προς τη θεωρητική πίστη τους. Οι γνωστοί από την ιστορία αγώνες τους για την Ορθόδοξη πίστη αλλά και όλη η ζωή και πολιτεία τους τους κατέστησαν φως του κόσμου, προς το οποίο στρέφονται όλοι οι χριστιανοί.

Γι αὐτὸ το φως ομιλεί σήμερα ο Κύριος. Όλοι ανεξαιρέτως οι χριστιανοί μπορούν να λάμπουν ως δυνατά φώτα, εφ ὅσον η καθημερινή ζωή τους, οι πράξεις και τα έργα τους είναι συνεπή προς την χριστιανική πίστη. Η χριστιανική ζωή είναι αναγκαία και ευλογημένη συνέπεια της ζωντανής πίστως του χριστιανού. Είναι δε τόσο σημαντικός παράγων στη ζωή μας, ώστε και αυτή η δόξα του Ουρανίου Πατρός εκ μέρους των ανθρώπων εξαρτάται εξ αυτού κυρίως, αφού όταν «ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα θὰ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς».

Οι χριστιανοί καλούνται να στραγγαλίσουν κάθε διάθεση υποκρισίας. Η ασυνέπεια μεταξύ έργων και λόγων, βίου και πίστεως γίνεται αφορμή να βλασφημείται το όνομα του Αγίου Θεού. Οι εχθροί είναι έτοιμοι να επιτεθούν εναντίον της πίστεώς μας, αρκεί να δουν κάποιον από μας να επιτελεί άνομα έργα. Ο Χριστιανικός βίος έχει απαιτήσεις αδελφοί μου. Δεν είναι λόγος κενός, αλλά μεστή περιεχομένου πραγματικότητα. Δεν είναι θεωρία, αλλά έργο και πράξη. Όταν τα μάτια της ψυχής μας στρέφωνται προς τον Θεό, για να εκφράσουμε την πίστη μας, συγχρόνως πρέπει να στρέφωνται και προς την καθημερινότητα του βίου, ώστε να γίνεται το άγιο θέλημά Του. Εάν εμείς που έχουμε την χριστιανική ιδιότητα άλλα πιστεύουμε και άλλα πράττουμε, μας αξίζει ο επιτιμητικός λόγος του Κυρίου.

ια τη θεραπεία δύο δαιμονισμένων ανθρώπων μας μίλησε σήμερα το Ιερό Ευαγγέλιο. Στην ανατολική όχθη της λίμνης Γεννησαρέτ υπήρχε μια πόλη που λεγόταν Γέργεσα. Οι άνθρωποι της πόλεως αυτής ήταν βυθισμένοι στην ύλη και στην παρανομία. Μια εικόνα των ανθρώπων της περιοχής αυτής ήταν οι δύο δαιμονισμένοι, «Χαλεποί λίαν», που δεν έμεναν μέσα στην πόλη, έμεναν έξω, στα μνήματα και κανένας δεν τολμούσε να περάσει από το μέρος εκεί. Ήταν επικίνδυνοι, ο φόβος και ο τρόμος.

Εκεί ο Χριστός με τους μαθητές του αποβιβάστηκε από το πλοίο και αμέσως οι δαιμονισμένοι τρόμαξαν. Μόλις είδαν το Χριστό τα πονηρά πνεύματα, φώναξαν δυνατά: «Τι ημίν και σοι, Ιησού υιέ του Θεού; ήρθες ώδε προ καιρού βασανίσαι ημάς;». «Ποιά σχέση υπάρχει μεταξύ μας Ιησού, υιέ του Θεού; Συ είσαι υιός του Θεού και εμείς ακάθαρτα πνεύματα. Γνωρίζουμε ότι στην παγκόσμια κρίση θα τιμωρηθούμε. Σε παρακαλούμε μη μας τιμωρήσεις από τώρα.» Πρόβλεψαν οι δαίμονες ότι ο Κύριος θα τους εξεδίωκε. Την ώρα εκείνη εκεί κοντά ήταν μια αγέλη χοίρων.

Οι δαίμονες, βέβαιοι ότι ο Χριστός θα τους έβγαζε από τους δύο ανθρώπους, τον παρακάλεσαν να μπουν στους χοίρους. Και ο Χριστός τους επέτρεψε όχι γιατί το αξίωσαν τα δαιμόνια, αλλά γιατί ο εβραϊκός νόμος απαγόρευε να τρέφουν γουρούνια και να τρώνε το κρέας τους. Οι Γεργεσηνοί, λαίμαργοι και πλεονέκτες, παρέβαιναν το μωσαϊκό νόμο. Μπήκαν λοιπόν τα δαιμόνια στους χοίρους και ολόκληρο το κοπάδι όρμησε και πνίγηκε στη λίμνη. Οι χοιροβοσκοί έτρεξαν τρομαγμένοι στα Γέργεσα και ανέφεραν στους κατοίκους όσα έκανε ο Χριστός.

Την ιδιαίτερη σημασία που έχει η προσωπική μας πίστη, όταν επικαλούμαστε τον Θεό, μας τονίζει η σημερινή περικοπή από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, και αποτελεί την έμπρακτη απόδειξη σε όσα μας δίδαξε ο Κύριος κατά την περασμένη Κυριακή, όταν μας κάλεσε να θέσουμε ως προτεραιότητα του βίου μας όχι τα βιοτικά, αλλά την Βασιλεία του Θεού. Καθώς έμπαινε ο Χριστός στην Καπερναούμ, Τον πλησίασε ένας εκατόνταρχος, λέγοντάς Του ότι ο δούλος του ήταν παράλυτος και ταλαιπωρούνταν άσχημα.

«Ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν». Έρχομαι, να τον θεραπεύσω, του απαντά ο Ιησούς, κι εκείνος αποκρίνεται: «Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου. Καὶ γὰρ ἐγὼ ἄνθρωπός εἰμι ὑπὸ ἐξουσίαν, ἔχων ὑπ᾿ ἐμαυτὸν στρατιώτας, καὶ λέγω τούτῳ, πορεύθητι, καὶ πορεύεται, καὶ ἄλλῳ, ἔρχου, καὶ ἔρχεται, καὶ τῷ δούλῳ μου, ποίησον τοῦτο, καὶ ποιεῖ». Κύριε, δεν είμαι άξιος για να έρθεις στο σπίτι μου. Πες μονάχα ένα λόγο, και θα θεραπευτεί. Γιατί και εγώ είμαι άνθρωπος που έχω εξουσία, και έχω από κάτω μου στρατιώτες, και λέω στον ένα πήγαινε, και πηγαίνει, και στον άλλο έλα, κι έρχεται, και στον δούλο μου κάνε αυτό, και το κάνει.

Ο Ιησούς θαύμασε την πίστη του εκατόνταρχου, και είπε «ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ Ἰσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον. Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, οἱ δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων». Αληθινά, τόση πίστη δεν βρήκα σε κανένα Ισραηλίτη. Και σας λέω ότι στη Βασιλεία των Ουρανών πολλοί από την ανατολή και από τη δύση θα έρθουν και θα καθίσουν δίπλα στον Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ, ενώ οι υιοί της Βασιλείας θα εξοριστούν στο αιώνιο σκοτάδι, όπου θα είναι ο θρήνος και ο τρόμος.

Στράφηκε τέλος στον εκατόνταρχο και του είπε: «ὕπαγε, καὶ ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι. καὶ ἰάθη ὁ παῖς αὐτοῦ ἐν τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ «πήγαινε, ας γίνει όπως πίστεψες». Και την ίδια στιγμή ο υπηρέτης του εκατόνταρχου θεραπεύτηκε». Δύο στοιχεία, ουσιαστικά για την πνευματική ζωή, διαθέτει ο εκατόνταρχος της σημερινής περικοπής. Την Ταπείνωση και την Πίστη. «Κύριε», λέει, «Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς» δεν είμαι άξιος για να έρθεις στο σπίτι μου. Δεν είμαι εγώ ικανός για να σε δεχτώ στην οικία μου, δεν διαθέτω ούτε αγιότητα ούτε καθαρότητα.

Και επιπλέον, εγώ είμαι ένας απλός στρατιώτης, ενώ Εσύ είσαι ο Βασιλεύς του κόσμου. Δεν αρμόζει σε δούλο να υποδέχεται τον Δεσπότη, γι αυτό Σε παρακαλώ, μην έλθεις. Απλά πες ένα λόγο, και το παιδί μου θα θεραπευτεί. Παρόλο που είναι άνθρωπος υπεροχής, διακεκριμένος ανάμεσα στο ρωμαϊκό στράτευμα, ο εκατόνταρχος αναγνωρίζει ότι και ο ίδιος ενώπιον του Θεού είναι μικρός και ασήμαντος, ανάξιος, όπως ομολογεί, για να τον επισκεφθεί ο Υιός του Θεού. «Εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου».

Πες μόνο ένα λόγο, και ο δούλος μου θα θεραπευτεί. Όχι μόνο δεν προσκαλεί τον Χριστό στο σπίτι του, όπως έκαναν πολλοί άλλοι σε παρόμοιες περιστάσεις, αλλά έχει την πίστη, την ακράδαντη βεβαιότητα ότι αρκεί ένας μονάχα λόγος του Κυρίου, και ο υπηρέτης του θα γίνει καλά. Και το δικαιολογεί, με έναν απλό και αναντίρρητο τρόπο: αν στις εντολές του αξιωματικού οι στρατιώτες σπεύδουν να υπακούσουν, πόσο μάλλον θα υπακούσει η ίδια η φύση στο θέλημα του Δεσπότη και Δημιουργού της.

Αυτή η ταπείνωση και αυτή η πίστη πολλές φορές απουσιάζει από τους ανθρώπους που θεωρητικά βρίσκονται πιο κοντά στον Θεό. Ίσως επειδή θεωρούν τον εαυτό τους «περιούσιο λαό» του Θεού, και σαν τα κακομαθημένα παιδιά εκλαμβάνουν ως αυτονόητα κάποια πράγματα τα οποία ωστόσο δεν είναι και τόσο αυτονόητα. Το ότι βρισκόμαστε μέσα στην Εκκλησία, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε σωσμένοι, ούτε καθαροί, ούτε άγιοι. Δεν αρκεί κανείς να εισέλθει στο λουτρό για να καθαριστεί, αλλά είναι απαραίτητο να αναγνωρίσει ότι δεν είναι καθαρός και στη συνέχεια να λουστεί, επιμένοντας στα δύσκολα σημεία. Και στο σημείο αυτό, της αυτογνωσίας και της ταπείνωσης, συχνά υπολειπόμαστε εμείς που βρισκόμαστε κάτω από την χάρη του Θεού, ενώ οι μακράν διατηρούν έστω το δέος και τον σεβασμό απέναντι στην ιερότητα του μυστηρίου της Εκκλησίας.

Και από τη στιγμή που υπάρχει έλλειμμα ταπεινώσεως, υπάρχει και έλλειμμα πίστεως. Γιατί χωρίς ταπείνωση, το κάθε αίτημά μας προς τον Θεό δεν αποτελεί ικεσία, αλλά απαίτηση, η οποία δεν στηρίζεται στην αγάπη του Θεού αλλά στην δική μας αυτοεκτίμηση και υπερηφάνεια. Τότε ακόμα και η προσευχή γίνεται υποκρισία και αιτία κατακρίσεως, σαν την προσευχή του Φαρισαίου. Γι’ αυτό και ο Χριστός τονίζει σε όλους μας σήμερα, ότι δεν αρκεί να είναι κανείς υιός του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, δηλαδή δεν αρκεί να είναι μέλος της Εκκλησίας, για να καθίσει ανάμεσα στους δοξασμένους της Βασιλείας του Θεού.

Απαιτείται πίστη. Πίστη απλή, άδολη, ταπεινή, σαν του εκατόνταρχου της σημερινής διήγησης του ευαγγελιστή Ματθαίου. Μια πίστη η οποία, δυστυχώς, απουσιάζει στις μέρες μας, κι όμως αποτελεί το ζητούμενο της πνευματικής μας πορείας. Ζητούμε το θαύμα στη ζωή μας, και λησμονούμε ότι αυτό επιτελείται σύμφωνα με το μέτρο της δικής μας πίστεως. Αντί, επομένως, να απελπιζόμαστε όταν νιώθουμε ότι ο Θεός δεν απαντά στις προσευχές μας, ας εργαστούμε ώστε αυτές να γίνονται με περισσή ταπείνωση και με αληθινή πίστη απέναντι στον Θεό. Αμήν