ἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Ἕρμυλος καί Στρατόνικος ζοῦσαν κατά τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορα τῆς Ἀνατολῆς Λικινίου (308 – 323 μ.Χ). Ὁ Λικίνιος, ὅπως εἶναι γνωστό, γιά νά εὐχαριστήσει τούς εἰδωλολάτρες πού ἀντιπαθοῦσαν τόν Μέγα Κωνσταντίνο, διέταξε, περί τό 320 – 322 μ.Χ., διωγμό κατά τῶν Χριστιανῶν.
Ὁ Ἅγιος Ἕρμυλος, κατά τήν ἐκκλησιαστική τάξη, ἦταν διάκονος. Ὅταν παρουσιάσθηκε ἐνώπιον τοῦ αὐτοκράτορα καί ὁμολόγησε τήν πίστη του στόν Χριστό, ὑποβλήθηκε σέ φοβερά βασανιστήρια. Πρῶτα τόν μαστίγωσαν μέ ἀγκαθωτά μαστίγια. Οἱ φρικώδεις βασανισμοί δέν ἔφεραν τό ποθούμενο ἀποτέλεσμα. Στή δεινή δέ αὐτή κατάσταση εὑρισκόμενος ὁ Ἅγιος Ἕρμυλος, κλείσθηκε στήν φυλακή. Μετά ἀπό λίγες μέρες καταβλήθηκε νέα προσπάθεια, γιά νά ἀρνηθεῖ ὁ Μάρτυς τόν Χριστό. Ἐκεῖνος ἀπάντησε δοξολογώντας καί εὐχαριστώντας τό Ἅγιο Ὄνομα τοῦ Κυρίου.
Μεταξύ ἐκείνων πού παρευρίσκονταν στό μαρτύριο τοῦ Ἁγίου Ἑρμύλου, ἦταν καί ὁ φίλος του Στρατόνικος, πού ὑπέφερε πολύ γιά τά παθήματά του. Μπροστά στό θέαμα τοῦ μαρτυρίου τοῦ φίλου του, ὁ Στρατόνικος δέν μπόρεσε νά κρατήσει τούς στεναγμούς καί τά δάκρυά του. Ἀμέσως τόν συνέλαβαν καί τόν κάλεσαν νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό. Καί ἐκεῖνος ἀκολούθησε τόν δρόμο τῆς καλῆς ὁμολογίας τοῦ φίλου του Ἑρμύλου. Τό μαρτύριο ἐπεκτάθηκε καί σ’ αὐτόν. Τόν κτύπησαν καί ἀκολούθως τόν ἔριξαν μαζί μέ τόν Ἕρμυλο στόν ποταμό Ἴστρο (Δούναβη), ὅπου καί οἱ δυό τους ἐδέχθησαν τό μακάριο τέλος καί ἔλαβαν τούς στεφάνους τοῦ μαρτυρίου.
Κάποιοι Χριστιανοί πού πληροφορήθηκαν τά γεγονότα, κατέβαλαν κάθε προσπάθεια, γιά νά βροῦν τά τίμια λείψανα τῶν Ἁγίων. Καί ὅταν, μετά τρεῖς μέρες, τά εἶδαν κάπου στίς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ, τά παρέλαβαν καί τά ἐνταφίασαν μαζί.
Ἡ Σύναξη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Ἑρμύλου καί Στρατονίκου ἐτελεῖτο στόν εὐκτήριο οἶκο τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ὁ ὁποῖος βρίσκεται στήν περιοχή πού ὀνομάζεται Ὀξεία (νῆσος τῆς Προποντίδος), στή Φιρμούπολη, πού ἦταν κοντά στήν Κωνσταντινούπολη, καί «ἐν τοῖς τοῦ Σπουδαίου» κοντά στό Ὀρφανοτροφεῖο.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Δυάς ἔνθεος, ὁμολογοῦντες, τήν Ὑπέρθεον, πιστῶς Τριάδα, ἀνεδείχθητε πανεύφημοι Μάρτυρες, ὁ εὐκλεής καί ἀήττητος Ἕρμυλος, καί ὁ στερρός καί θεόφρων Στρατόνικος. Ἀλλ’ ὡς σύμμορφοι, ἐν δόξῃ τῇ ὑπέρ ἔννοιαν, αἰτήσασθε ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος α’. Χορός Ἀγγελικός.
Ἀγώνων τῷ βυθῷ, τόν ἐχθρόν τόν διώκτην, ποντίσαντες στερρῶς, Ἀθλοφόροι γενναῖοι, τό τέλος ἐδέξασθε, ποταμίοις ἐν ῥεύμασι, καί ἰθύνθητε, πρός ἀφθαρσίας τό ὕδωρ, θεῖε Ἕρμυλε, σύν τῷ κλεινῷ Στρατονίκῳ, Χριστόν μεγαλύνοντες.
Μεγαλυνάριον.
Γνώμῃ ὁμοψύχῳ καί σταθηρᾷ, Ἕρμυλος ὁ θεῖος, καί Στρατόνικος ὁ κλεινός, τοῦ Χριστοῦ τό πάθος, δοξάσαντες δι’ ἄθλων, τῆς ἀειζώου δόξης κατηξιώθησαν.
