Ἅγιος Μάρτυς Πανσόφιος καταγόταν ἀπό τήν Ἀλεξάνδρεια καί ἦταν τέκνο τοῦ Νείλου, ὁ ὁποῖος εἶχε τιμηθεῖ μέ τό ἀξίωμα τοῦ ἀνθύπατου. Ἔζησε κατά τόν 3ο αἰώνα μ.Χ. καί στόλισε τήν Ἀλεξάνδρεια, ἡ ὁποία εἶχε γνωρίσει τόσους περιπετειώδεις καί κρίσιμους ἀγῶνες τῆς πίστεως καί τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ὁ Πανσόφιος, λόγω τῆς μεγάλης περιουσίας τοῦ πατέρα του καί τῆς φιλομάθειάς του, σπούδασε τόσο τήν ἑλληνική ὅσο καί τή χριστιανική παιδεία. Μετά τόν θάνατο τοῦ πατέρα του, διένειμε ὁλόκληρη τήν περιουσία του στούς φτωχούς καί ἀποσύρθηκε στήν ἔρημο, ὅπου ἐπιδόθηκε στήν ἄσκηση, στή μελέτη καί στήν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν. Ἐκεῖ, μέσα ἀπό τούς πνευματικούς ἀγῶνες, ἔμαθε ὅτι ἡ πτωχεία ἐλευθερώνει ἀπό τήν ἐπιρροή τοῦ ὑλικοῦ, ἡ παρθενία ἐλευθερώνει ἀπό τήν ἐπιρροή τοῦ σαρκικοῦ ὑλικοῦ καί ἡ ὑπακοή ἐλευθερώνει ἀπό τήν εἰδωλολατρική ἐπιρροή τοῦ ἐγώ. Εἶναι ἡ θεία υἱοθεσία.
Στήν ἔρημο διέμεινε εἴκοσι ἑπτά χρόνια καί ἐν συνεχεία, θωρακισμένος μέ τά ὅπλα τοῦ πνεύματος καί τῆς ἁγιότητας, ἐπέστρεψε στήν γενέτειρά του γιά νά ἐργασθεῖ ὑπέρ τῆς πίστεως. Τότε ξέσπασε ὁ διωγμός τοῦ αὐτοκράτορα Δεκίου (249 – 251 μ.Χ.). Ὁ Ἅγιος προσκλήθηκε ἐνώπιον τοῦ αὐτοκρατορικοῦ διοικητοῦ καί διατάχθηκε νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό. Ὁ Πανσόφιος, ὄχι μόνο ἀρνήθηκε νά υπακούσει, ἀλλά ἀπέδειξε σέ αὐτόν τό ψεῦδος τῆς εἰδωλολατρίας. Τότε ὁ τύραννος ἔδωσε ἐντολή καί μαστίγωσαν τόν Ἅγιο μέχρι θανάτου. Ἔτσι ὁ Ἅγιος Πανσόφιος, κάτω ἀπό τά βάρβαρα καί λυσσώδη κτυπήματα τῶν στρατιωτῶν, ἔλαβε τό στέφανο τῆς δόξας τοῦ μαρτυρίου.