Ὅσιος Κολούμπα ἐγεννήθηκε στήν πόλη Γκάρταν τῆς Δονεγάλης στήν Ἰρλανδία στίς 7 Δεκεμβρίου τοῦ 521 μ.Χ. καί καταγόταν ἀπό βασιλική οἰκογένεια. Ἐμαθήτευσε πλησίον διακεκριμένων διδασκάλων καί ἐνωρίς ἀπεφάσισε νά ἀκολουθήσει τό μοναχικό βίο. Μετά τήν εἰς πρεσβύτερον χειροτονία του ἐργάσθηκε ὡς ἱεραπόστολος στήν Ἰρλανδία καί ἵδρυσε μοναστήρια στίς περιοχές Ντέρρυ καί Ντάροου.
Ἡ παράδοση ἀναφέρει ὅτι ἀναγκάσθηκε νά ἐγκαταλείψει τήν πατρίδα του γιά τούς ἑξῆς λόγους. Κάποτε παρεκάλεσε τόν παλαιό του διδάσκαλο Φιννιανό νά τοῦ ἐπιτρέψει νά ἀντιγράψει τό Ψαλτήριό του, ἀλλ’ ὁ Φιννιανός, ἄγνωστο γιατί, ἀρνήθηκε νά ἱκανοποιήσει τήν ἐπιθυμία του. Ὁ Κολούμπα τό ἀντέγραψε χωρίς τήν ἄδεια τοῦ Φιννιανοῦ, ὁ ὁποῖος, ὅταν ἀνεκάλυψε τήν πράξη τοῦ μαθητοῦ του, ἐζήτησε νά κρατήσει τό ἀντίγραφο γιά τόν ἑαυτό του. Τό γεγονός ἔλαβε διαστάσεις καί ἔφθασε πρός ἐκδίκαση μέχρι τοῦ βασιλέους Ντέρμοτ, ὁ ὁποῖος ἀποφάνθηκε ὑπέρ τοῦ Φιννιανοῦ. Ὁ Ὅσιος δυσαρεστήθηκε ἀκόμη περισσότερο, ὅταν ὁ βασιλεύς Ντέρμοτ διέταξε τήν ἐκτέλεση κάποιου ἐχθροῦ του, πρός τόν ὁποῖο ὁ Ὅσιος εἶχε προσφέρει ἄσυλο ἐντός τῆς μονῆς. Τό γεγονός αὐτό ὁδήγησε δύο ἰρλανδικά φύλα σέ μικρή πολεμική σύρραξη, στήν ὁποία καί ὁ Ὅσιος διεδραμάτισε κάποιο ρόλο ἀσυμβίβαστο πρός τήν ἱερατική του ἰδιότητα. Γιά τήν πράξη του αὐτή καταδικάσθηκε ἀπό Σύνοδο σέ ἀφορισμό, ἡ ποινή του ὅμως μετατράπηκε σέ ἰσόβια ἐξορία, μετά ἀπό μεσιτεία καί παράκληση τοῦ πνευματικοῦ του πατέρα, καλουμένου καί αὐτοῦ Φιννιανοῦ.
Ὁ Ὅσιος συνοδευόμενος ἀπό δώδεκα μαθητές του, ἀναχώρησε γιά πάντα ἀπό τήν ἀγαπημένη του πατρίδα καί ἐγκαταστάθηκε σέ μία μικρή νῆσο, καλουμένη Ἰόνα, κοντά στίς ἀκτές τῆς Σκωτίας. Μέ τήν παρουσία του, τό ἄγνωστο αὐτό νησί κατέστη περίφημο καί θεωρεῖται μέχρι σήμερα ἁγία νῆσος. Ἐκεί ἵδρυσε περιώνυμη μονή μέ ἑκατοντάδες μοναχῶν, πού ἀγωνίζονταν νά εὐαρεστήσουν τόν Θεό μέ τήν ἄσκησή τους. Ἐπί πλέον ἡ μονή αὐτή ἔγινε τό σπουδαιότερο ἴσως ἐκκλησιαστικό κέντρο καί διδακτήριο κληρικῶν καί ἱεραποστόλων τῆς Κελτικῆς Ἐκκλησίας. Ἀπό ἐκεῖ ὁρμώμενοι ὁ Ὅσιος Κολούμπα καί οἱ μαθητές του ἐκήρυξαν τό Εὐαγγέλιο στή Σκωτία. Κατά τήν παράδοση, ὁ ἀκάματος αὐτός ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ, ἵδρυσε στή Σκωτία καί Βόρεια Ἀγγλία περί τίς ἑκατό μονές, πιθανότερο ὅμως εἶναι ὅτι μερικές ἀπό αὐτές ἱδρύθηκαν ἀπό τούς μαθητές του.
Ὁ Ὅσιος Κολούμπα ἐκοιμήθηκε μέ εἰρήνη κάποιο Σάββατο ἢ Κυριακή πρός τήν 9η Ἰουνίου τοῦ 597 μ.Χ. Τήν προηγούμενη ἡμέρα, κατά μία ὡραία παράδοση, τό γέρικο λευκό ἄλογό του, τοῦ ὁποίου ἐπέβαινε ἐπί πολλά χρόνια κατά τίς ἀτέλειωτες ἱεραποστολικές περιοδεῖες του, ἦλθε μέ δάκρυα καί ἀπέθεσε τήν κεφαλή του ἐπί τοῦ στήθους τοῦ Ὁσίου. Ὅταν τήν ἑπόμενη ἡμέρα, ἐνωρίς τό πρωΐ, οἱ μοναχοί ἐσηκώθηκαν γιά τόν Ὄρθρο, εἶδαν τό ναό ἀπαστράπτοντα ἀπό οὐράνιο φῶς καί εἰσελθόντες εὑρῆκαν τόν κοιμηθέντα πνευματικό τους πατέρα νά προσεύχεται ἐνώπιον τοῦ θυσιαστηρίου.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx